Τους τελευταίους μήνες έχει σημειωθεί ένας μεγάλος αριθμός γυναικοκτονιών για τα δεδομένα της χώρας μας που έχει ανησυχήσει όπως είναι φυσικό το ευρύ κοινό. Πολλοί μιλάνε για έξαρση του φαινομένου, άλλοι αναζητούν τις αιτίες. Η πιο σημαντική ερώτηση που πράγματι έχει τεθεί από μέλη της επιστημονικής κοινότητας είναι αν όντως υπάρχει έξαρση των γυναικοκτονιών ή αν απλώς έχει αποδοθεί ‘φύλο’ στις ανθρωποκτονίες. Ωστόσο, η έλλειψη στοιχείων σχετικά με το φύλο των ανθρωποκτονιών που δεν αναγράφεται στις επίσημες στατιστικές δεν αφήνει χώρο για εμπεριστατωμένα συμπεράσματα ως προς την έξαρση ή μη.
Δεν είναι λοιπόν δυνατό να εξάγουμε συμπεράσματα για τα ποσοτικά αλλά και για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των γυναικοκτονιών, απλά και μόνο επειδή τον τελευταίο χρόνο έχουν απασχολήσει περισσότερο τα ΜΜΕ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όμως, όπως και να έχει πρέπει να κατανοήσουμε το φαινόμενο αυτό για να το αντιμετωπίσουμε τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.
Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να δοθεί ο ορισμός του όρου «γυναικοκτονία», καθώς ο όρος δεν αφορά όλες τις ανθρωποκτονίες γυναικών. Ο γενικός ορισμός της γυναικοκτονίας είναι η δολοφονία γυναικών και κοριτσιών εξαιτίας του φύλου τους που μπορεί να πάρει μεταξύ άλλων τη μορφή:
- Του φόνου γυναικών ως αποτέλεσμα της συντροφικής/ενδοοικογενειακής βίας.
- Τα βασανιστήρια και η σφαγή γυναικών
- Η δολοφονία γυναικών και κοριτσιών στο όνομα της «τιμής»
- Η στοχοποιημένη δολοφονία γυναικών και κοριτσιών στο πλαίσιο ένοπλης αντιπαράθεσης (πόλεμοι)
- Η δολοφονία που σχετίζεται με τον σεξουαλικό προσανατολισμό και τη φυλετική ταυτότητα των γυναικών
- Η δολοφονία ιθαγενών γυναικών και κοριτσιών λόγω του φύλου τους
- Θάνατοι που σχετίζονται με των ακρωτηριασμό των γυναικείων οργάνων
- Η θανάτωση βρέφους λόγω του θηλυκού φύλου του
Είναι ξεκάθαρο τόσο από τα παραπάνω όσο και από συγκεκριμένες υποθέσεις που μας έχουν απασχολήσει ανά τα χρόνια, ότι η γυναικοκτονία είναι απόρροια των πατριαρχικών δομών που χαρακτηρίζουν μέχρι σήμερα όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και πολλές χώρες του κόσμου. Ενώ, το πιο λυπηρό είναι ότι οι ίδιες οι γυναίκες μεγαλώνουν συχνά τους γιους τους με τις ηθικές αρχές της πατριαρχίας, άρα εν μέρει οι ίδιες οι γυναίκες είναι υπεύθυνες για το έγκλημα αυτό. Για τον λόγο αυτό είναι πολύ σημαντική η ατομική ευθύνη όταν πρόκειται για τόσο σημαντικά κοινωνικά ζητήματα. Κάποιος είπε «αν μεγάλωναν τα παιδιά τους σωστά, δεν θα υπήρχαν κακοί άνθρωποι». Σαφέστατα είναι αδύνατη η εξάλειψη του «κακού», του εγκλήματος, όμως μέσα από την εκπαίδευση και τις κατάλληλες βάσεις για μία ζωή επί ίσοις όροις θα αποφευχθεί η αύξηση των περιστατικών όχι μόνο γυναικοκτονίας αλλά και ηπιότερων μορφών ενδοοικογενειακής βίας και σεξουαλικής κακοποίησης.
Τέλος, είναι ζωτικής σημασίας, κατά κυριολεξία, τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας να ζητάνε βοήθεια από συγγενείς και αρμόδιους φορείς και να σπάνε τον φαύλο κύκλο της βίας όσο είναι ακόμα νωρίς. Εξαιτίας των περιορισμένων δομών φιλοξενίας γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας αλλά και των περιορισμένων δυνατοτήτων όσων υπάρχουν, η αποφυγή της επαναθυματοποίησης είναι σε μεγάλο βαθμό ζήτημα ατομικής ευθύνης.
Μην αγνοείς τα σημάδια. Η αγάπη δεν πρέπει να πονάει. Είναι οκ να πεις όχι. Δεν υπάρχουν συζυγικά καθήκοντα.
Πηγές:
Ονομάζομαι Λαμπρινή Ντουντούμη, πτυχιούχος του τομέα Εγκληματολογίας του τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Είμαι απόφοιτη του MSc Investigative Psychology του Πανεπιστημίου του Χάντερσφιλντ και κάτοχος πιστοποιητικών στην Εγκληματολογική Ψυχολογία, Δικαστική Ψυχολογία, την Ψυχιατροδικαστική και την Προστασία των Δικαιωμάτων των παιδιών. Συνεργάζομαι με το CSI Institute, συμμετέχοντας εθελοντικά στην συγγραφή άρθρων.