Τον Δεκέμβριο του 2020, μέσα στην πανδημία, που παρατηρήθηκε αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, δημιουργήθηκε στη Μπογκοτά της Κολομβίας μία διαφορετική τηλεφωνική γραμμή, η “Γραμμή Ηρεμίας” ή αλλιώς “Calma”, η οποία απευθύνεται αποκλειστικά σε άντρες. Η “Γραμμή Ηρεμίας” ξεκίνησε από την κυβέρνηση της Claudia López, η οποία έγινε η πρώτη γυναίκα και η πρώτη ανοιχτά ομοφυλόφιλη δήμαρχος της Μπογκοτά πέρυσι.
Η νέα αυτή τηλεφωνική γραμμή έχει σκοπό να αντιμετωπίσει τη βία κατά των γυναικών. Ωστόσο, αντί να επικεντρώνεται στις γυναίκες-θύματα, βάζει στο επίκεντρο τους άντρες-δράστες της έμφυλης βίας, προσπαθώντας να αλλάξει συγκεκριμένα έμφυλα στερεότυπα, μέσα από την αποδόμηση της τοξικής αρρενωπότητας και την ψυχοεκπαίδευση των αντρών.
Η γραμμή δέχεται κλήσεις από άντρες που παλεύουν με τη ζήλια, τον έλεγχο και τον φόβο, οι οποίοι διδάσκονται από το εξειδικευμένο προσωπικό της τηλεφωνικής γραμμής πώς να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους και πώς να ελέγχουν τις πράξεις τους. Οι ψυχολόγοι που εργάζονται στη “Γραμμή Ηρεμίας” ενθαρρύνουν, επιπλέον, τους εξυπηρετούμενους να δηλώσουν συμμετοχή στις δωρεάν έναν-προς-έναν συνεδρίες που προσφέρονται, προκειμένου να τους βοηθήσουν να δουλέψουν πάνω σε σοβαρότερα ζητήματα που τους απασχολούν.
Η στροφή από την απόδοση ευθυνών στο θύμα προς την ανάληψη ευθύνης από τους άντρες-δράστες, που είναι το επίκεντρο των φεμινιστικών αγώνων στη Λατινική Αμερική, είναι φανερή στη νέα αυτή πρωτοβουλία. Δεν κάνουμε απλώς λόγο για πρόληψη της έμφυλης βίας, αλλά για αντιμετώπιση της βαθιά ριζωμένης αιτίας της βίας κατά των γυναικών, την τοξική αρρενωπότητα, την εδραιωμένη πεποίθηση ότι οι άντρες πρέπει να είναι κυρίαρχοι.
Απώτερο σκοπό της “Γραμμής Ηρεμίας” αποτελεί η ριζική πολιτισμική αλλαγή, μέσα από τη συνειδητοποίηση των αντρών ότι με την εκδήλωση συμπεριφορών τοξικής αρρενωπότητας πληγώνουν τόσο τον εαυτό τους όσο και τους άλλους ανθρώπους γύρω τους.
Η δημιουργία μίας τέτοιας τηλεφωνικής γραμμής έρχεται μέσα σε ένα κλίμα φεμινιστικών αγώνων στη Λατινική Αμερική για τη νομιμοποίηση της άμβλωσης και την αντιμετώπισης της έμφυλης βίας με αφορμή το κίνημα #MeToo. Έχει γίνει παγκοσμίως γνωστό το σύνθημα “Δεν έφταιγα εγώ, ούτε το πού ήμουν, ούτε το τι φορούσα. Ο βιαστής είσαι εσύ” (“Y la culpa no era mía, ni dónde estaba, ni cómo vestía. El violador eres tú.”) που φώναξαν χιλιάδες γυναίκες σε δρόμους και πλατείες στις αρχές του 2019. Η ανάγκη μίας τέτοιας πρωτοβουλίας είναι αναγκαία σε μία χώρα όπως η Κολομβία, όπου κάθε 34 λεπτά μία γυναίκα βιάζεται.
Μία πρόκληση σε αυτή την πρωτοβουλία είναι η δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι άντρες να αναζητήσουν βοήθεια και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Ωστόσο, οι κλήσεις (μέσα στους 10 μήνες λειτουργίας της γραμμής) έχουν ξεπεράσει τις προσδοκίες των ψυχολόγων που δουλεύουν στην τηλεφωνική γραμμή, οι οποίες μέχρι στιγμής έχουν φτάσει τις 1.139, ενώ οι άντρες που έχουν παρακολουθήσει το πρόγραμμα ψυχοεκπαίδευσης φτάνουν τους 131.
Η πρωτοβουλία της “Γραμμής Ηρεμίας”, με στραμμένη την προσοχή στην διαπαιδαγώγηση των αντρών και την ανάληψη της ευθύνης από την πλευρά τους, προσδοκά να μειώσει τα περιστατικά έμφυλης βίας οποιασδήποτε μορφής, καθώς και τα στερεότυπα και την τοξική αρρενωπότητα που γεννούν την έμφυλη βία. Ταυτόχρονα, ωστόσο, ανοίγει και τον διάλογο για την αναζήτηση μιας πιο ολιστικής αντιμετώπισης αυτού του μείζονος κοινωνικού φαινομένου που ταλανίζει εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως, δίνοντας τη δυνατότητα και σε άλλες χώρες να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Κολομβίας και να εφαρμόσουν παρόμοιες πρωτοβουλίες.
Πηγές:
Ονομάζομαι Αναστασία Χαλκιαδάκη κι είμαι φοιτήτρια Ψυχολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είμαι leader σε μία ομάδα ενδυνάμωσης γυναικών κι εθελόντρια σε μία δομή ασυνόδευτων ανήλικων προσφύγων. Έχω παρακολουθήσει πληθώρα συνεδρίων και σεμιναρίων πάνω στην Κλινική Ψυχολογία. Το επιστημονικό μου ενδιαφέρον εστιάζει στην καταπολέμηση των φυλετικών, θρησκευτικών, σεξουαλικών κι έμφυλων διακρίσεων, καθώς και τη μελέτη της έμφυλης βίας. Συνεργάζομαι με το CSI Institute, ασχολούμενη με την αρθρογραφία και συμμετέχοντας σε διάφορες δράσεις και πρωτοβουλίες.