Οι αριθμοί δεν λένε ψέματα. Οι ψυχικές ασθένειες και ο εθισμός συχνά αλληλεπικαλύπτονται. Στην πραγματικότητα, κοντά στους 9 εκατομμύρια ανθρώπους έχουν μια συνυπάρχουσα διαταραχή σύμφωνα με το Substance Abuse and Mental Health Services Administration. Ωστόσο μόνο το 7 τις εκατό αυτών των ανθρώπων λαμβάνουν θεραπεία και για τις δύο καταστάσεις. Και κοντά στο 60 τις εκατό δεν λαμβάνουν θεραπεία καθόλου.
Κατανόηση της συννοσηρότητας
Η συννοσηρότητα αναφέρετε στο γεγονός ότι δύο καταστάσεις, όπως μια συγκεκριμένη διαταραχή και μια διαταραχή χρήσης ουσιών, συχνά συνυπάρχουν μαζί. Αυτό σημαίνει ότι σε πολλά άτομα με εθισμούς, υπάρχει επίσης ένα υποκείμενο πρόβλημα ψυχικής υγείας. Ενώ καμία πάθηση δεν προκαλεί στην πραγματικότητα κάποια άλλη, συχνά υπάρχουν μαζί. Επιπλέον, η μια πάθηση μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα τις άλλης.
Για να κατανοηθεί καλύτερα πως είναι δυνατή η συννοσηρότητα, βοηθά να αναγνωρίσουμε ότι και οι δύο είναι χρόνιες διαταραχές του εγκεφάλου. Με άλλα λόγια, όταν κάποιος παλεύει με έναν εθισμό, ο εγκέφαλος του έχει ανασυνδυαστεί μόνιμα με την ουσία που έκαναν κατάχρηση. Αυτό, με την σειρά του, προκαλεί τον εγκέφαλο να λειτουργεί διαφορετικά από πριν. Όπως ο διαβήτης ή η καρδιακή ασθένεια, ένας άνθρωπος με έναν εθισμό πρέπει να διαχειρίζεται την κατάστασή του για το υπόλοιπο της ζωής τους. Δεν είναι τόσο απλό όσο την διακοπή της χρήσης ναρκωτικών ή αλκοόλ. Πολλές φορές, αυτό απλά δεν είναι δυνατό.
Παρομοίως, οι αλλαγές που πραγματοποιούνται στον εγκέφαλο λόγο της κατάχρησης ουσιών προκύπτουν στην ίδιες περιοχές του εγκεφάλου που είναι επηρεασμένες από την κατάθλιψη, το άγχος, την σχιζοφρένεια και την διπολική διαταραχή. Συνεπώς, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό συννοσηρότητας μεταξύ του εθισμού και άλλων διαταραχών ψυχικής υγείας. Αν και η σύνδεση είναι περίπλοκη, ορισμένα ζητήματα ψυχικής υγείας αυξάνουν τους παράγοντες κινδύνου για κατάχρηση ουσιών. Αυτό σημαίνει ότι ορισμένα άτομα με ψυχικές ασθένειες θα στραφούν στο αλκοόλ ή στα ναρκωτικά για να αντιμετωπίσουν τον πόνο των προβλημάτων ψυχικής τους υγείας.
Γιατί ο εθισμός και η ψυχική ασθένεια συνυπάρχουν
Παρόλο που υπάρχει υψηλό ποσοστό συννοσηρότητας μεταξύ του εθισμού και της ψυχικής ασθένειας, δεν σημαίνει ότι το ένα προκάλεσε απαραίτητα το άλλο—ακόμα κι αν η μία πάθηση εμφανίστηκε πρώτη. Αντίθετα, εξακολουθούν να υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη, σύμφωνα με Το Εθνικό Ινστιτούτο για την Κατάχρηση Ναρκωτικών. Για παράδειγμα:
- Ο εθισμός στις ουσίες μπορεί να προκαλέσει στους ανθρώπους ένα ή περισσότερα συμπτώματα μιας άλλης ψυχικής ασθένειας. Για παράδειγμα, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ψύχωσης σε κάποιους χρήστες μαριχουάνας.
- Οι διαταραχές ψυχικής υγείας μπορεί να οδηγήσουν σε κατάχρηση ναρκωτικών ή αλκοόλ γιατί κάποιοι άνθρωποι χρησιμοποιούν ουσίες για αυτοθεραπεία. Για παράδειγμα, η νικοτίνη στα προϊόντα καπνού κάποιες φορές μειώνει ορισμένα συμπτώματα σχιζοφρένειας και μπορεί να βελτιώσει την γνωστική λειτουργία.
Υπάρχουν επίσης ορισμένα στοιχεία που υποδεικνύουν ότι οι εθισμοί και οι ψυχικές ασθένειες προκαλούνται από υποκείμενα ελλείμματα του, εγκεφάλουγενετικές επιρροές και/ή έκθεση σε τραύμα νωρίς στη ζωή. Για παράδειγμα, υπολογίζεται ότι το 40 έως 60 τοις εκατό της ευπάθειας ενός ατόμου στον εθισμό μπορεί να αποδοθεί στη γενετική. Υπάρχουν επίσης αρκετές περιοχές του ανθρώπινου γονιδιώματος που έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο τόσο για κατάχρηση ουσιών όσο και για ψυχικές ασθένειες.
Ένας άλλος συχνός παράγοντας μεταξύ στα θέματα ψυχικής υγείας και στον εθισμό είναι η ηλικία την οποία τα συμπτώματα εμφανίστηκαν. Κατά την διάρκεια των εφηβικών χρονών, οι άνθρωποι εξακολουθούν να αναπτύσσονται, να ωριμάζουν και να μεγαλώνουν. Ως αποτέλεσμα, σημαντικές αλλαγές στον εγκέφαλο συμβαίνουν κατά την εφηβεία. Αυτές οι συμπεριφορές, ενώ είναι κοινές μεταξύ των εφήβων, μπορούν να επηρεάσουν τον κίνδυνο εθισμού και άλλων ψυχικών διαταραχών.
Τέλος, τα άτομα που έχουν τραυματιστεί σωματικά ή συναισθηματικά διατρέχουν πολύ υψηλότερο κίνδυνο διαταραχών χρήσης ουσιών. Αυτή η σύνδεση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική για τους βετεράνους που επιστρέφουν στη χώρα. Στην πραγματικότητα, ένας στους πέντε στρατιωτικούς και γυναίκες που επιστρέφουν από το Ιράκ και το Αφγανιστάν έχουν αναφέρει συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD) ή μείζονος κατάθλιψης.
Γιατί είναι δύσκολο να διαγνωστούν και οι δύο καταστάσεις
Οι συνυπάρχουσες διαταραχές μερικές φορές είναι δύσκολο να διαγνωστούν. Ένας λόγος είναι ότι τα συμπτώματα είναι συχνά περίπλοκα και μπορούν να διαφέρουν σε επίπεδο σοβαρότητας. Σαν αποτέλεσμα, δεν είναι ασυνήθιστο για τους ανθρώπους να λαμβάνουν θεραπεία για μια διαταραχή ενώ η άλλη διαταραχή παραμένει χωρίς θεραπεία. Κάποιες φορές αυτό συμβαίνει γιατί τα συμπτώματα μοιάζουν πάρα πολύ ή επικαλύπτονται. Με άλλα λόγια, τόσο τα θέματα ψυχικής υγείας όσο και ο εθισμός μπορεί να έχουν παρόμοια βιολογικά, ψυχολογικά και κοινωνικά στοιχεία.
Ένας άλλος λόγος για τη μη διάγνωση και των δύο παθήσεων μπορεί να είναι η ανεπαρκής εκπαίδευση ή έλεγχος. Σε κάθε περίπτωση, οι συνέπειες των αδιάγνωστων, μη αντιμετωπισμένων ή υποθεραπευμένων διαταραχών που συνυπάρχουν μπορεί να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη πιθανότητα να βιώσετε έλλειψη στέγης, φυλάκιση, ιατρικές ασθένειες, ακόμη και αυτοκτονία.
Επιπλέον, οι άνθρωποι με προβλήματα ψυχικής υγείας που χρησιμοποιούν ουσίες όπως ναρκωτικά ή αλκοόλ είναι σε αυξημένο κίνδυνο για παρορμητικές ή βίαιες συμπεριφορές, που πιθανό να μπορούν να τους φέρουν αντιμέτωπους με νομικά προβλήματα. Το να επιτύχουν διαρκή νηφαλιότητα είναι όλο και πιο δύσκολο για αυτούς.
Θεραπεία όταν υπάρχει συννοσηρότητα
Η έρευνα δείχνει ότι οι συνυπάρχουσες καταστάσεις πρέπει να αντιμετωπίζονται ταυτόχρονα. Στην πραγματικότητα, για το καλύτερο αποτέλεσμα, βοηθά όταν άτομα με εθισμό και προβλήματα ψυχικής υγείας λαμβάνουν ολοκληρωμένη θεραπεία. Με την ολοκληρωμένη θεραπεία, οι γιατροί και οι σύμβουλοι μπορούν να αντιμετωπίσουν και να θεραπεύσουν και τις δύο διαταραχές ταυτόχρονα. Αυτό, με την σειρά του, συχνά μειώνει το κόστος θεραπείας και δημιουργεί καλύτερο αποτέλεσμα για τους ασθενείς.
Επιπλέον, η έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία και των δύο καταστάσεων μπορεί να βελτιώσει την ανάρρωση και την ποιότητα ζωής του ατόμου. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα άτομα που έχουν τόσο εθισμό όσο και άλλη ψυχική ασθένεια έχουν συχνά συμπτώματα που είναι πιο επίμονα, σοβαρά και ανθεκτικά στην θεραπεία σε σύγκριση με ασθενείς που έχουν μόνο μια διαταραχή. Για αυτόν τον λόγο, η διατήρηση της νηφαλιότητας μπορεί να είναι πολύ δύσκολη για αυτούς.
Πηγή: verywellmind.com
Ονομάζομαι Ευφροσύνη Μουστάκη, είμαι τελειόφοιτη φοιτήτρια του τμήματος της Εγκληματολογικής Ψυχολογίας του πανεπιστήμιου Central Lancashire. Αυτόν τον καιρό συνεργάζομαι με το Ινστιτούτο Κυβερνοασφάλειας (CSIi) για την πρακτική μου άσκηση.