Media, Ψυχική υγεία

Ειδήσεις, Νέα, Επικαιρότητα | Απλή ενημέρωση ή οργανωμένη εκστρατεία κατά της ψυχικής υγείας;

Ζούμε στην εποχή της πληροφορίας, όπου τα μέσα ενημέρωσης πρωτοστατούν, προβάλλοντας θέματα που άπτονται της επικαιρότητας. Ωστόσο, η πλειοψηφία του περιεχομένου που πραγματεύονται αφορά κυρίως αρνητικά γεγονότα, επιφορτισμένα με μια χροιά απαισιοδοξίας. Ο καταιγισμός του μέσου ανθρώπου με δυσάρεστα στιγμιότυπα που υποθάλπουν την ανασφάλεια οδηγεί στην ψυχική του κατάπτωση. Δεν είναι λίγες οι φορές που βλέπουμε άτομα να αδιαφορούν για την ενημέρωσή τους, προσπαθώντας συνειδητά να αποφύγουν το άχθος τέτοιων αρνητικών προσήμων. Παρόλο που μια συστηματική πληροφόρηση για το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι συνιστά χρέος κάθε ευσυνείδητου πολίτη, ο τρόπος που λαμβάνει χώρα σε συνδυασμό με τους ιδιοτελείς σκοπούς των πομπών, αποτρέπουν τους δέκτες από την αποδοχή των μηνυμάτων τους. Ως απόρροια, μια μερίδα του πληθυσμού καταδικάζεται στο σκοταδισμό προς χάριν της ψυχικής του ισορροπίας. 

Από την άλλη όψη, ορισμένοι θεατές, θύματα των αρνητικών ειδήσεων, θέτουν σε κίνδυνο τον ψυχισμό τους. Ο διαρκής βομβαρδισμός τους με σκηνές βιαιοπραγίας, εγκληματικών ενεργειών, φυσικών καταστροφών, ένοπλων συρράξεων και η ατελεύτητη μετάδοση νέων που αφορούν επιδημίες, την οικονομική και ενεργειακή κρίση και φαινόμενα ψυχασθένειας δημιουργούν αφόρητες πιέσεις στους αποδέκτες. Η υπερέκθεση σε δελτία ειδήσεων που υποθάλπουν το στρες έρχεται να ενισχύσει το ήδη υπάρχον άγχος της καθημερινότητας. Η αντίδραση του οργανισμού σε ερεθίσματα που προξενούν οίκτο και θλίψη παραμένει απρόβλεπτη και εξαρτάται από την ιδιαιτερότητα του καθενός, τα μέσα που διαθέτει για να ανταπεξέλθει και το βαθμό που τον επηρεάζουν οι αρνητικές εξελίξεις. Όσο η αβεβαιότητα για το αύριο κορυφώνεται, το χρόνιο άγχος που καλλιεργείται τείνει να αποστερεί τη λειτουργικότητα του ατόμου. Τελικό στάδιο, οι συχνές κρίσεις πανικού που υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής. 

Με άλλα λόγια, το doomscrolling, η αδιάκοπη, δηλαδή, εισροή δυσάρεστων ειδήσεων καταπονεί το δέκτη ψυχικά. Είναι γνωστό, ότι τα μέσα ενημέρωσης εστιάζουν σε αρνητικές πτυχές του σύγχρονου βίου, δημιουργώντας το αίσθημα μιας γενικευμένης απαισιοδοξίας με ενδείξεις για πρόθεση εγκατάλειψης. Όταν τα ευχάριστα νέα αποσιωπώνται, δίνοντας θέση σε τραγικά δραματοποιημένες καταστάσεις, η ελπίδα του ανθρώπου ολοένα φθίνει. Δεν είμαστε εμείς πεσιμιστές, όταν ο κόσμος που μας προβάλλουν περιβάλλεται από το μανδύα της τοξικότητας. Η επιθυμία, λοιπόν, να μη χάσουμε την παραμικρή είδηση, δε μας καθιστά υπεύθυνους πολίτες, αλλά παγιδευμένους σε μια εθιστική συνήθεια που ανακυκλώνει συναισθήματα αγανάκτησης και μελαγχολίας. 

Όταν τα επίπεδα της σεροτονίνης πέφτουν, επηρεάζεται η διάθεση συλλήβδην. Επαναλαμβανόμενες δυσχέρειες, ακόμα κι αν αυτές δε σχετίζονται άμεσα με εμάς ή τα συγγενικά μας πρόσωπα, οδηγούν σε μια τάση παραίτησης από τη ζωή. Το άτομο αυτοανακηρύσσεται ανδρείκελο των δυσμενών καταστάσεων, καθησυχάζοντας τον εαυτό του για την αδρανή στάση του με τη δικαιολογία ότι το μέλλον έχει υποθηκευτεί. Παρόμοια φαινόμενα καταγράφηκαν στο διάστημα της καραντίνας, με τον COVID-19 να πρωταγωνιστεί σε κάθε τηλεοπτικό κανάλι, ενσπείροντας στους θεατές το φόβο για την υγεία τους. Η πρόκληση παραγωγικού άγχους που αποσκοπεί στην έγκαιρη κινητοποίηση διαφέρει από την τρομοκρατία του κοινού. Έχουμε όλοι δικαίωμα στην πληροφόρηση και την ψυχαγωγία. Πόσο μάλλον σε καιρούς απομόνωσης που η τηλεόραση δημιουργεί την ψευδαίσθηση της συντροφιάς, για αυτό και συχνά επιλέγεται. 

Η αποχή από την ενημέρωση είναι πλήγμα της προόδου μας, αφού χωρίς αυτήν θα λειτουργούμε ετεροχρονισμένα. Η φορά των εξελίξεων δε βρίσκεται υπό τον πλήρη έλεγχό μας, αλλά η ερμηνεία που δίνουμε σε αυτές εξαρτάται από μας εξ’ολοκλήρου. Είναι σημαντικό να ελέγχουμε τον τρόπο πληροφόρησης και να αναχαιτίζουμε τη ροή της, όταν το επιβάλλει ο ψυχισμός μας. Ελέγχουμε την προέλευση των πηγών για τυχόν παραπλανήσεις και περιορίζουμε οπτικοακουστικά μέσα που διεγείρουν τη συγκινησιακή μας πτυχή. Δεν είμαστε μοιρολάτρες, αλλά ούτε υπεύθυνοι για κάθε σεισμική δόνηση που σημειώθηκε στον πλανήτη!