Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή( ΙΨΔ) είναι μια νευροψυχιατρική διαταραχή που συναντάται τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες . Είναι μια ιδιαίτερα εξαντλητική διαταραχή για το άτομο, αφού χαρακτηρίζεται από έμμονες ιδέες και καταναγκασμούς, οι οποίοι προκαλούν αισθήματα δυσχέρειας αλλά και έντονης ενοχής. Πάνω από το 50% των ενηλίκων με αυτή τη διαταραχή την εμφανίζουν περίπου στην ηλικία των 10 ετών .
Οι έμμονες ιδέες αποτελούν ακούσιες ανεπιθύμητες σκέψεις οι οποίες ξεπηδούν στο μυαλό και προκαλούν άγχος, φόβο, αλλά και τύψεις. Η θεματική των ιδεών αυτών μπορεί να αφορά μικρόβια, λοιμώξεις ή άλλα είδη μόλυνσης, βίαιες πράξεις, επιθετικότητα ή πρόκληση βλάβης σε άλλους ανθρώπους, αμφιβολίες με την ολοκλήρωση κάποιας εργασίας, θρησκεία, βλασφημία, σεξουαλικές πράξεις ή καταστάσεις, δημόσιος λόγος, κλπ.
Γιατί λοιπόν οι άνθρωποι βιώνουν τόσο ενοχλητικές σκέψεις;
Η απάντηση είναι απλή. Επειδή είμαστε άνθρωποι, και το να είσαι άνθρωπος σημαίνει ότι θα βιώσεις περίεργες, παράξενες σκέψεις. Ο ανθρώπινος νους περιστρέφεται συνεχώς, προσπαθώντας να βρει ενδιαφέροντα προβλήματα προς επίλυση, προκειμένου να μας κρατήσει ζωντανούς, αρκετές φορές όμως μας περιπλέκει και μας μπερδεύει.
Σε μια προσπάθεια να αποβάλουν τις άσχημες σκέψεις τα άτομα με ΙΨΔ προβαίνουν σε ψυχαναγκαστικές πράξεις, οι οποίες μειώνουν προσωρινά το άγχος ( π.χ. μέτρημα). Οι καταναγκαστικές πράξεις μπορούν να πάρουν πολλές μορφές και είναι εκούσιες και επαναλαμβανόμενες. Τα άτομα με ΙΨΔ γνωρίζουν ότι οι σκέψεις τους είναι παράλογες και υπερβολικές αλλά αδυνατούν να σταματήσουν τους καταναγκασμούς σε μια προσπάθεια να αποβάλλουν τις εμμονές ιδέες.
Αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι όταν το μη κλινικό δείγμα (δηλαδή άτομα που δε πάσχουν από τη διαταραχή) ερωτάται πόσο ενοχλείται όταν βιώνει αυτές τις ενοχλητικές σκέψεις, τις περισσότερες φορές ενοχλείται ελαφρά από αυτές. Αντίθετα, όταν ερωτώνται άτομα που έχουν διαγνωστεί με ΙΨΔ, ένα παρόμοιο ποσοστό του δείγματος θα συμφωνήσει ότι έχει βιώσει αυτές τις ενοχλητικές σκέψεις, αλλά η μεγάλη διαφορά είναι πόση αγωνία τους προκαλούν. Για όσους πληρούν τα κριτήρια για ΙΨΔ, θα υπάρχει πολύ υψηλότερο επίπεδο συναισθηματικής δυσφορίας όταν εμφανιστούν αυτές οι ίδιες ενοχλητικές σκέψεις.
Αυτό που κρατά την ΙΨΔ ζωντανή δεν είναι η εμπειρία των ενοχλητικών σκέψεων, αλλά στην πραγματικότητα η αντίδραση κάποιου σε αυτές. Όσο περισσότερο κάποιος ενοχλείται από το να βιώνει τέτοιες σκέψεις και στη συνέχεια προσπαθεί να τις καταστείλει ή να τις πολεμήσει, τόσο συχνότερα θα τις βιώσει. Η ίδια η πράξη του να προσπαθείς να «μην έχεις» μια ενοχλητική σκέψη εγγυάται την επανεμφάνισή της.
Για τα άτομα που πάσχουν από αυτήν την διαταραχή ενδείκνυται η ψυχολογική υποστήριξη και συγκεκριμένα η γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία, η οποία διδάσκει στα άτομα τρόπους να αντιμετωπίζουν αυτές τις σκέψεις μέσω της ψυχολογικής μεθόδου “παρεμπόδιση στη παρέμβαση”. Η μέθοδος αυτή ωφελεί ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό ατόμων με Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
Πηγές: adaa.org
Ονομάζομαι Ηλιάνα Ρόγκα και είμαι τελειόφοιτη φοιτήτρια στο τμήμα ψυχολογίας του εθνικού και καποδιστριακού πανεπιστημίου Αθηνών . Την περίοδο αυτή συνεργάζομαι με το Διεθνές Ινστιτούτο για την Κυβερνοασφάλεια (Csii) στα πλαίσια εκπόνησης της πρακτικής μου και συμμετέχω στη συγγραφή άρθρων.