Πρόσφατα, ένα τραγικό συμβάν σημειώθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, καθώς ένας πρώην πεζοναύτης και βετεράνος των πολέμων στο Ιράκ, πυροβόλησε και σκότωσε τέσσερις ανθρώπους, ανάμεσά τους μια γυναίκα και o μόλις 3 μηνών γιος της, ενώ τραυμάτισε σοβαρά κι ένα 11χρονο κορίτσι. Σύμφωνα με τη σύντροφό του, ο φερόμενος ως δράστης πάσχει από διαταραχή μετατραυματικού στρες και κατάθλιψη, ενώ τον τελευταίο καιρό η ψυχική του υγεία είχε επιδεινωθεί σημαντικά.
Τι είναι, λοιπόν, η διαταραχή μετατραυματικού στρες (Post Traumatic Stress Disorder – PTSD); Πρόκειται για μία ψυχική κατάσταση που περιλαμβάνει μία ποικιλία αντιδράσεων κι η οποία προκύπτει μετά την επαφή του ατόμου με κάποιο τραυματικό γεγονός απειλητικό για τη ζωή, τη σωματική ή συναισθηματική ασφάλεια του. Ο κυριότερος εκλυτικός παράγοντας εμφάνισης της διαταραχής είναι, για τις γυναίκες ο βιασμός και για τους άντρες η εμπειρία πολέμου, όπως συνέβη και στην προαναφερθείσα περίπτωση.
Λίγο καιρό μετά την έκθεση του ατόμου στο τραυματικό γεγονός, ένα σύνολο παρεισφρητικών συμπτωμάτων γίνονται εμφανή, όπως επαναλαμβανόμενες σκέψεις, όνειρα, αποσχιστικές αντιδράσεις που έχουν ως αποτέλεσμα την αναβίωση του αρχικού τραύματος, καθώς εκδηλώνονται κι άλλες συμπεριφορές, μεταξύ αυτών αποφυγή αναμνήσεων, μερική αμνησία, αποφυγή συναισθημάτων κι ερεθισμάτων που σχετίζονται με το συγκεκριμένο συμβάν και γνωστικές διαστρεβλώσεις. Άλλες συχνές συμπεριφορές είναι η κοινωνική απόσυρση κι απομόνωση, καθώς κι η απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλαιότερα το άτομο απολάμβανε.
Εκτός από τα παραπάνω συμπτώματα, ωστόσο, παρατηρούνται σημαντικές μεταβολές στη διέγερση με αποτέλεσμα να υπάρχουν έντονα ξεσπάσματα θυμού, αυξημένη ευερεθιστότητα, αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, συμπεριλαμβανομένων ακόμη κι αυτοκτονικών ιδεασμών, καθώς κι υπερεπαγρύπνηση. Αυτή η επιθετικότητα οφείλεται σε αλλαγές στην περιοχή της αμυγδαλής, μία δομή του εγκεφάλου που διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στα συναισθήματα και την κοινωνική συμπεριφορά.
Παρατηρείται, λοιπόν, μία στενή σύνδεση μεταξύ της επιθετικότητας και του μετατραυματικού στρες, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι απαραιτήτως όποιος βιώσει ένα τραυματικό γεγονός και έπειτα εκδηλώσει διαταραχή μετατραυματικού στρες θα επιδείξει κι επιθετική συμπεριφορά. Το κλειδί είναι η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της κατάστασης ούτως ώστε να αποφευχθούν όποιες καταστροφικές συνέπειες της διαταραχής.
Θεραπεία
Η διαταραχή μετατραυματικού στρες αντιμετωπίζεται συχνότερα με γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία η οποία εστιάζεται στην τροποποίηση των γνωστικών σχημάτων του ατόμου και των δυσλειτουργικών πεποιθήσεων που σχετίζονται με αυξημένη αίσθηση κινδύνου και προσωπικής ευαλωτότητας. Μέσω της σταδιακής έκθεσης του ατόμου σε απειλητικές καταστάσεις τις οποίες αποφεύγει και του δημιουργούν άγχος, μαθαίνει πρωτίστως να διαχειρίζεται το άγχος του κι εν συνεχεία να αποκτά τον έλεγχο της κατάστασης.
Επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις ενδείκνυται η χρήση φαρμακευτικής αγωγής, ενώ κι η ομαδική ψυχοθεραπεία κρίνεται ιδιαίτερα αποτελεσματική καθώς μειώνει την αίσθηση της απομόνωσης, δημιουργώντας ένα υποστηρικτικό δίκτυο γύρω από τον ασθενή.
Τεχνικές αντιμετώπισης
- Ενημερωθείτε για τη διαταραχή μετατραυματικού στρες και μάθετε να αναγνωρίζετε τα σημάδια.
- Μην ανησυχείτε. Όσο τρομακτικά κι αν είναι καμιά φορά τα συμπτώματα της διαταραχής, είναι απλώς απόρροια ενός εξαιρετικά στρεσογόνου γεγονότος και με την πάροδο του χρόνου και τη δική σας ατομική προσπάθεια μπορούν να εξαλειφθούν.
- Θυμηθείτε ότι το άγχος είναι απολύτως φυσιολογικό και κρίνεται παθολογικό μόνο στην περίπτωση που παρεισφρέει με τρόπο αντιπαραγωγικό στη ζωή σας. Η θεραπεία του άγχους δεν στοχεύει ποτέ στην εξάλειψή του, αλλά στη διαχείρισή του.
- Επικοινωνήστε τα συναισθήματα σας. Ξεσπάστε. Τα αρνητικά συναισθήματα που νιώθετε πρέπει να βρουν μία διέξοδο, αλλιώς θα σας κατακλύσουν.
- Μιλήστε στους δικούς σας ανθρώπους. Μην απομονώνεστε. Μοιραστείτε την τραυματική εμπειρία με ανθρώπους που εμπιστεύεστε κι αγαπάτε. Άλλωστε, το βάρος του τραύματος είναι πολύ μεγάλο για να το σηκώσει κανείς μόνος του.
- Εξασκηθείτε σε τεχνικές σωστής αναπνοής και τεχνικές μυϊκής χαλάρωσης για να είστε σε θέση να μειώσετε τη σωματική σας ένταση.
- Αναζητήστε τη βοήθεια ενός ειδικού.
Πηγές: iatronet.gr, journals.lww.com
Αγγελική Βουρλιωτάκη