Γράφει ο Δημήτρης Μπισιούκης, MSc εγκληματολογίας
Στην σύγχρονη εποχή που βιώνουμε, η χρήση του διαδικτύου έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις με αποτέλεσμα η χρήση των υπολογιστών, τάμπλετ και κινητών τηλεφώνων να είναι απαραίτητη ακόμη και στις πιο “αθώες” ηλικίες, όπως είναι η παιδική ηλικία. Η χρήση του διαδικτύου από παιδιά πολύ μικρής ηλικίας έχει γίνει πλέον σήμα κατατεθέν για την σημερινή κοινωνία κάνοντας την εξέλιξη της τεχνολογίας πρωτοπόρο παράγοντα εξέλιξης και πνευματικής ανάπτυξης.
Το διαδίκτυο αποτελεί μια πολύ σημαντική πηγή ενημέρωσης και εξέλιξης για όλους τους ανθρώπους. Όμως, η εγκληματικότητα μέσα στον κυβερνοχώρο (χώρος διαδικτύου) έχει αυξηθεί ραγδαία και είναι απαραίτητο όλοι μας και κυρίως άτομα τα οποία είναι γονείς μικρών παιδιών να ελέγχουν όσο γίνεται περισσότερο τα παιδιά τους όταν αυτά χρησιμοποιούν το διαδίκτυο και να τα ενημερώνουν για όλους τους κινδύνους που υπάρχουν στον κυβερνοχώρο.
Τα τελευταία χρόνια, τα διαδικτυακά παιχνίδια βρίσκονται σε μεγάλη έξαρση και είναι πολύ διασκεδαστικά για τα μικρά παιδιά κρύβοντας όμως παράλληλα και πολλούς κινδύνους. Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι είναι οι εξής:
Α) Εθισμός. Τα παιδιά εθίζονται πάρα πολύ με τα παιχνίδια που υπάρχουν στο διαδίκτυο, καθώς πολλές φορές όταν παίζουν ξεχνάνε οτιδήποτε υπάρχει γύρω τους και χάνουν την επαφή με το κοινωνικό τους περιβάλλον. Είναι βέβαια πολύ γνωστό και το ρητό πως “όποιος ζει στον ψηφιακό κόσμο, έχει πάψει να ζει στον πραγματικό”. Είναι συνηθισμένες οι περιπτώσεις όπου όταν οι γονείς κοιμούνται, τα παιδιά ανοίγουν τον υπολογιστή και “διασκεδάζουν” μέχρι πολύ αργά την νύχτα. Μια καλή λύση είναι ο υπολογιστής να βρίσκεται σε χώρο όπου οι γονείς μπορούν να ελέγξουν τις ιστοσελίδες που χρησιμοποιούν τα παιδιά και το βράδυ να κλείνει ο υπολογιστής μαζί με το διαδίκτυο, βάζοντας κωδικούς που μόνο οι γονείς είναι καλό να γνωρίζουν (προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος τραυματισμών και δυσάρεστων καταστάσεων).
Β) Επικίνδυνη συμπεριφορά. Υπάρχουν ενήλικες των οποίων οι σεξουαλικές προτιμήσεις/τάσεις περιλαμβάνουν παιδιά, τα οποία τα παροτρύνουν σε άσεμνες σεξουαλικές συμπεριφορές μέσω κάμερας web ή σε συνομιλίες σεξουαλικού περιεχομένου. Πολλές φορές, τα παιδιά που αγαπάνε πολύ τα διαδικτυακά παιχνίδια, μπορούν να θέσουν τους εαυτούς τους σε κίνδυνο προκειμένου να λάβουν πληροφορίες για το πως θα συνεχίσουν το παιχνίδι. Οι εν λόγω ενήλικες λοιπόν, προσφέρουν ως αντάλλαγμα των “σεξουαλικών” τους προτάσεων τις γνώσεις όπου χρειάζονται τα παιδιά προκειμένου να συνεχίσουν το παιχνίδι τους. Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή κατάσταση η οποία μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών, είτε ψυχολογικές είτε σωματικές (έχουν υπάρξει περιπτώσεις ακόμη και με απόπειρες αυτοκτονίας από τα ίδια τα παιδιά, καθώς υπάρχει και απειλή από τους εν λόγω ενήλικες εγκληματίες για δημοσίευση προσωπικών τους φωτογραφιών σε περίπτωση που δεν υπακούσουν σε κάποια “άρρωστη” επιθυμία τους). Εάν κάποιος παροτρύνει τα παιδιά να εμπλακούν σε σεξουαλικές δραστηριότητες, θα πρέπει το παιδί οπωσδήποτε να ενημερώσει αμέσως κάποιον ενήλικο τον οποίο και εμπιστεύεται απόλυτα, όπως είναι οι γονείς, τα μεγαλύτερα αδέρφια εάν υπάρχουν ή ένα άτομο από το πολύ στενό συγγενικό τους περιβάλλον.
Γ) Παρενόχληση. Σε μερικά διαδικτυακά παιχνίδια, δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να βασανίζουν άλλους παίκτες. Αυτή η επιθετική συμπεριφορά βέβαια μπορεί να εμφανίζεται με ποικίλους τρόπους. Για παράδειγμα, μπορεί απλώς να υπάρχει αισχρολογία στο δωμάτιο συνομιλίας μέχρι την νίκη κάποιου παίκτη, ή και να στερούν τις γνώσεις σχετικά με ποιον τρόπο μπορεί να προχωρήσει κάποιος στο επόμενο στάδιο του παιχνιδιού. Πρέπει όλα τα παιδιά να κατανοήσουν πώς πρέπει να συμπεριφέρονται στα διαδικτυακά παιχνίδια και θα πρέπει να έχουν την συμπεριφορά που οι ίδιοι θα ήθελαν να εισπράττουν από τον υπόλοιπο κόσμο. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε όλοι μας πως το διαδίκτυο αποτελεί μια πολύ σημαντική πηγή ενημέρωσης και διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στη ζωή παιδιών και εφήβων. Υπάρχουν όμως και πολλές προκλήσεις μέσα στον κυβερνοχώρο οι οποίες εγκυμονούν πολλούς κινδύνους, όπως είναι το “Momo challenge” και το “Blue whale challenge” (η “Μπλε φάλαινα”), τα οποία απασχολούν ιδιαίτερα τη σημερινή εποχή, καθώς έχουν προκαλέσει μια σωρεία από επιβλαβές συμπεριφορές και κινδύνους που καραδοκούν στο διαδίκτυο.
Το προκλητικό παιχνίδι “Blue whale” έχει συνδεθεί με τον θάνατο αρκετών νέων παιδιών στη Ρωσία, και έχει παρομοιαστεί με την νέα διαδικτυακή πρόκληση “Momo challenge”, το οποίο προέρχεται από την Ιαπωνία και φαίνεται, σύμφωνα με τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, να συνδέεται με τον θάνατο μιας δωδεκάχρονης στην Αργεντινή. Πρόκειται για μια κοινωνική απειλή, η οποία δεσπόζει στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης (στο Facebook και το WhatsApp). Το παιχνίδι προκαλεί τους χρήστες να επικοινωνήσουν με ένα άγνωστο πρόσωπο μέσω της εφαρμογής WhatsApp και να ολοκληρώσουν μια σειρά από επικίνδυνες δοκιμασίες, οι οποίες καταλήγουν σε αυτοτραυματισμό ή και αυτοκτονία. Αυτός ο αριθμός παρουσιάζεται με μια τρομακτική γυναικεία μορφή ή την μορφή ενός “παραμορφωμένου” σκύλου (όπως τον Goofy), στη συνέχεια το άτομο καλείται να εκτελέσει τις δοκιμασίες/προκλήσεις που του έχουν ανατεθεί μέσα από κείμενα ή φωνητικά μηνύματα κινηματογραφώντας μάλιστα και τον εαυτό του. Αν ο παραλήπτης δεν συμμορφωθεί με τους κανόνες του παιχνιδιού, τότε δέχεται απειλές μέσω βίαιων εικόνων (όπως π.χ. ο Momo ξέρει που μένεις και θα κάνει κακό στην οικογένειά σου).
Τι πρέπει να προσέξουμε και ποιοι οι τρόποι αντιμετώπισης;
Θα πρέπει όλα τα παιδιά να γνωρίζουν, όπως βέβαια και οι γονείς πως το “Momo” δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια ανόητη εφαρμογή η οποία θα πρέπει να αποκλειστεί και να διαγραφεί. Το ευάλωτο της παιδικής και εφηβικής ηλικίας, η περιέργεια για το άγνωστο, η αναζήτηση της περιπέτειας είναι πράγματα τα οποία ωθούν τα παιδιά σε τέτοιου είδους εφαρμογές. Οπότε, αν ποτέ έρθετε σε επαφή με έναν άγνωστο αριθμό μέσω WhatsApp, τότε θα πρέπει άμεσα να ενημερώσετε τους γονείς σας και το στενό σας συγγενικό περιβάλλον για αυτό το περιστατικό. Επίσης, μπλοκάρετε το άτομο/τον αριθμό που σας ενοχλεί και μπορείτε να καλέσετε:
Tο Διεθνές Ινστιτούτο για την Κυβερνοασφάλεια (CSI Institute) για να σας καθοδηγήσει και να σας συμβουλεύσει αναλόγως ή
την ανώνυμη Γραμμή Βοήθειας ή
την Γραμμή Καταγγελιών στο 1480 ή
την Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στο 11188
Επίσης και πολύ σημαντικό, δεν πρέπει να ανοίγεται ποτέ ύποπτους συνδέσμους που σας αποστέλλονται στο Facebook, WhatsApp και γενικά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διότι εγκυμονούν πολλούς κινδύνους. Αν πέσει στην αντίληψη σας κάποιο παιδί ή έφηβος που ασχολείται με επικίνδυνες ενέργειες στο διαδίκτυο, ενημερώστε άμεσα κάποιον ενήλικα τον οποίο εμπιστεύεστε. Οι γονείς από την πλευρά τους, θα πρέπει να ενημερώνουν τα παιδιά τους για τους κινδύνους που υπάρχουν στο διαδίκτυο, χωρίς βέβαια να υπερβάλλουν και να μην καταφεύγουν σε ακραίες πράξεις (όπως για παράδειγμα να στερούν ακόμη και το κινητό από το παιδί τους, διότι θα υπάρξουν προβλήματα και αρκετές προστριβές στις μεταξύ τους σχέσεις).
Πρέπει να κατανοήσουμε όλοι μας πως το διαδίκτυο είναι ένας χώρος εξέλιξης και ενημέρωσης, αλλά επειδή υπάρχει και πολύ μεγάλη προπαγάνδα και ελλιπής ενημέρωση/παραπληροφόρηση από επιτήδειους εγκληματίες, δεν αναφέρουμε ποτέ και για κανέναν λόγο προσωπικές μας πληροφορίες στο διαδίκτυο και κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Instagram, κτλ). Επιπρόσθετα, όταν μιλάμε με μηνύματα θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο τι αναφέρουμε και δεν δημοσιεύουμε πουθενά τους προσωπικούς μας λογαριασμούς (ακόμη και σε online αγορές), διότι υπάρχουν μεγάλες απάτες και στις ηλεκτρονικές αγορές.
Πηγές: https://www.e-parenting.gr/articles/apo-4-eton-mpainoyn-ta-paidia-sto-internet
Η εθελοντική ομάδα του CSI Institute, αποτελούμενη από εξειδικευμένους επιστήμονες όπως, ψυχολόγους, εγκληματολόγους, κοινωνιολόγους καθώς και τεχνικούς δικτύων & πληροφορικής, είναι κοντά σας παρέχοντας πληροφορία, ενημέρωση και γνώση μέσα από ποικίλα θέματα αρθρογραφίας.