Deep Fake… Μια νέα επικίνδυνη «εισβολή» στην ζωή των ανθρώπων

Γράφει η Ιωάννα Σκλίαμη, φοιτήτρια ψυχολογίας

Μια νέα επικίνδυνη και ισχυρή, ταυτοχρόνως, τάση ξεκίνησε στο διαδίκτυο, το λεγόμενο και ως γνωστό Deep Fake, το οποίο έκανε την εμφάνισή του στα τέλη του 2017 ως προϊόν μιας νέας μεθόδου βαθιάς μάθησης γνωστή ως “Generative Adversarial Networks (GANs)”, Παραγωγικά Αντιπαλικά ή Ανταγωνιστικά Δίκτυα (ΠΑΔ). Προέρχεται από τη λέξη «deep» που σημαίνει βαθιά (βαθιά μάθηση) και από το «fake» που σημαίνει ψεύτικο. Πρόκειται για ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο μιμείται τις κινήσεις, την εξωτερική εμφάνιση, τα χαρακτηριστικά, την ομιλία ενός προσώπου και έχει σκοπό τη διασπορά ψευδών ειδήσεων καθώς και τη δημιουργία πλαστού πορνογραφικού υλικού.

Το Deep Fake προέκυψε και δημιουργήθηκε από τον συνδυασμό πολλαπλών αλγορίθμων και νευρωνικών δικτύων. Πιο συγκεκριμένα, ένα ΑΙ (προηγμένη μέθοδος Τεχνητής Νοημοσύνης – Artificial Intelligence) έχει τη δυνατότητα συλλογής δεδομένων σχετικά με τις φυσικές ικανότητες ενός ατόμου. Αυτά τα δεδομένα, λοιπόν, μπορούν να υποβληθούν σε επεξεργασία με σκοπό να δημιουργηθεί ένα βίντεο Deep Fake μέσω ενός GAN, ένα άλλο είδος συστήματος μηχανικής μάθησης, πιο εξειδικευμένο. Στη συνέχεια, δύο νευρωνικά δίκτυα χρησιμοποιούνται για να ανταγωνίζονται μεταξύ τους με στόχο την εκμάθηση των χαρακτηριστικών ενός σετ εκπαίδευσης (φωτογραφίες προσώπων) και μετέπειτα στόχος είναι η δημιουργία νέων δεδομένων με τα ίδια χαρακτηριστικά, δηλαδή ένα νέο υλικό. Τα πρώιμα βίντεο Deep Fakes είναι ξεκάθαρα και μπορεί να γίνουν κατανοητά και αντιληπτά από όλους, σχεδόν, τους ανθρώπους.

Όμως, η τεχνολογία αναπτύσσεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς με αποτέλεσμα αυτά τα βίντεο να γίνονται πιο πειστικά και οι επιπτώσεις των Deep Fakes επρόκειτο να είναι τεράστιες, σε οικονομία, πολιτική και επικοινωνία, εάν δεν παρθούν άμεσα μέτρα προστασίας. Οι ειδικοί προβλέπουν ότι πολύ σύντομα τα «ψεύτικα» βίντεο που δημιουργούνται, ολοένα και περισσότερα, δεν θα μπορούν να γίνονται αντιληπτά και να διαχωρίζονται από την πραγματικότητα. Είναι σημαντικό να αναφερθεί η ραγδαία αύξηση του ποσοστού του Deep Fake, όπου στις αρχές του 2019 είχαν εντοπιστεί 7.964 online Deep Fakes βίντεο, σύμφωνα με την έρευνα του Deep trace και εννέα μήνες μετά είχαν φτάσει στο 14.678. Πολύ γρήγορα άρχισαν να κάνουν την ‘εμφάνισή’ τους στο χώρο της πολιτικής (χαρακτηριστικό παράδειγμα του Μπαράκ Ομπάμα).

Πώς μπορούμε να προστατευτούμε από αυτή την καινούρια απειλή;

Αρχικά, τα βίντεο Deep Fakes βρίσκονται σε αρχικό στάδιο με μορφή που μπορείτε κι εσείς οι ίδιοι να καταλάβετε και να εντοπίσετε αυτά τα σημάδια. Ένα τέτοιο βίντεο θα περιλαμβάνει κάποια είδη παράξενων κινήσεων, αλλαγές στον φωτισμό και στο τόνο του δέρματος, παράξενο ή και καθόλου ανοιγόκλεισμα των ματιών αλλά και τα χείλη δεν θα συγχρονίζονται τόσο καλά με την ομιλία. Ύστερα, να σημειωθεί ότι η Νομοθεσία έχει ήδη αρχίσει να αντιμετωπίζει τις απειλές των βίντεο Deep Fakes, όπως επίσης και οι Εταιρείες ψηφιακής ασφάλειας, καθώς με την πάροδο του χρόνου δημιουργούν και φτιάχνουν καλύτερους αλγόριθμους ανίχνευσης, οι οποίοι αναλύουν την εικόνα του βίντεο διεξοδικά και εντοπίζουν πολύ μικρές παραμορφώσεις που δημιουργούνται στη διαδικασία «πλαστογράφησης».

Επιπρόσθετα, ερευνητές έχουν δημιουργήσει, με ακριβή λεπτομέρεια, συστήματα ανίχνευσης Deep Fake υλικού, τα οποία εξετάζουν τον φωτισμό, τις κινήσεις καθώς και την γνησιότητα περιεχομένου του προσώπου. Ακόμη, θα μπορούσε να υπάρχει ένα φίλτρο στο αρχείο μιας εικόνας, ώστε να μην υπάρχει η δυνατότητα της δημιουργίας «ψεύτικης» εικόνας. Βέβαια, για να υπάρξουν βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, θα πρέπει να γίνεται αυστηρός έλεγχος από τις μεγάλες τεχνολογικές πλατφόρμες, όπως είναι η Google, η Facebook, παίρνοντας δραστικά μέτρα για τον περιορισμό εξάπλωσης αυτού του φαινομένου αλλά και για να προστατευτεί η σήμερον κοινωνία.

Για το φαινόμενο των Deep Fakes αλλά και για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι χρήστες των Social Media, μίλησαν ο Πρόεδρος του Διεθνούς Ινστιτούτου Κυβερνοασφάλειας, ο κος Μανώλης Σφακιανάκης, η Διευθύντρια του CSI Institute, κα Καλλιοπή Ιωάννου καθώς και ο Marketing Technologist, ο κος Νίκος Κανέλλης, στο MEGA Stories, με την κα Δώρα Αναγνωστοπούλου.