Τα Χριστούγεννα αποτελούν για όλους μας ημέρες χαράς, αγάπης και οικογενειακών στιγμών. Ή μήπως δεν είναι για όλους ημέρες χαράς; Ο καθένας από εμάς έχει τα καθημερινά του προβλήματα και δυσκολίες, οι οποίες μας ταλαιπωρούν και μας ρίχνουν όχι μόνο στις γιορτές αλλά γενικά κατά την διάρκεια του χρόνου. Μέσα στις γιορτές αφήνουμε για λίγο τα προβλήματα πίσω για να βιώσουμε την περίοδο αυτή όσο πιο ευχάριστα μπορούμε. Άλλωστε πολλές φορές οι μεγαλύτεροι φοράνε το χαρούμενο και γιορτινό προσωπείο για χάρη των παιδιών, αφού τα Χριστούγεννα τους ανήκουν λίγο περισσότερο. Και όμως μια μερίδα ανθρώπων βιώνουν τις γιορτές με θλίψη και μελαγχολία όχι γιατί έχουν περισσότερα προβλήματα αλλά γιατί η ίδια η περίοδος αυτή τους το προκαλεί.
Η μελαγχολία των Χριστουγέννων αφορά μια μερίδα ατόμων και αποτελεί μία κατάσταση περιστασιακής θλίψης όπου το άτομο τη βιώνει πριν, κατά τη διάρκεια, αλλά και μετά τις γιορτές.
Μερικοί άνθρωποι βιώνουν κάτι που ονομάζεται Μείζονα Καταθλιπτική Διαταραχή (MDD) με εποχιακό μοτίβο. Αυτό είναι που κάποιοι γνωρίζουν ως Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή. Στην Αμερική είναι γνωστή και ως «Μελαγχολία των Διακοπών (Holiday Blues)». Είναι μια κλινική κατάθλιψη που τείνει να εμφανίζεται από τα τέλη του φθινοπώρου και μπορεί να συνεχιστεί μέχρι τις αρχές της άνοιξης.
Οι άνθρωποι που βιώνουν κατάθλιψη κατά την διάρκεια των διακοπών μπορεί να σχετίζεται ή να μην σχετίζεται με διάγνωση MDD με εποχικό πρότυπο. Η περίοδος των διακοπών έρχεται με τους δικούς της στρεσογόνους παράγοντες και προσδοκίες. Η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή που σχετίζεται με τις διακοπές μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα κατάθλιψης. Η κατάθλιψη μπορεί να οφείλεται σε πολλούς διαφορετικούς αιτιολογικούς παράγοντες (μοναξιά, δύσκολα παιδικά χρόνια, τσακωμοί κτλ.). Συγκεκριμένα η μελαγχολία των γιορτών χαρακτηρίζεται από: συναίσθημα άγχους και θλίψης, χαμηλή ή καθόλου διάθεση, ψυχοσωματικά συμπτώματα (π.χ. πονοκεφάλους), αίσθημα κόπωσης, αυπνία ή υπερυπνία, υπερφαγία ή ανορεξία.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπορεί να πυροδοτούν την αυξημένη κατάθλιψη κατά τη διάρκεια των γιορτών:
Αρχικά η περίοδος αυτή είναι αγχωτική αφού πρέπει να προγραμματίσουμε τα γεύματα και τα δώρα και για πολλούς ανθρώπους αυτό μπορεί να προκαλεί συναισθηματική και σωματική εξάντληση. Η προσπάθεια εξισορρόπησης εργασιακών και προσωπικών υποχρεώσεων οδηγεί σε περισσότερο άγχος σε μια ήδη οικονομικά αγχωτική περίοδο.
Επίσης ζούμε στην εποχή του Διαδικτύου όπου ο καθένας μπορεί να ανεβάσει στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης φωτογραφίες και στιγμές που κάνουν τον άλλο να πιστέψει ότι η ζωή του είναι τέλεια. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στη σύγκριση του εαυτού τους με άλλους και στην υπόθεση ότι όλοι είναι ευχαριστημένοι εκτός από αυτούς.
Ακόμη ένας λόγος είναι οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες που μπορεί να έχουν οι άνθρωποι για το πόσο ξεχωριστές θα είναι οι γιορτές που στο τέλος αν δεν εκπληρωθούν θα οδηγήσουν σε αισθήματα απογοήτευσης.
Τα Χριστούγεννα είναι στερεοτυπικά περίοδος οικογενειακών στιγμών. Αν υπάρχει οικογενειακή σύγκρουση ή αν η οικογενειακή κατάσταση στην οποία μεγάλωσε κανείς δεν είναι καθόλου ειδυλλιακή ή ο πρόσφατος θάνατος κάποιου αγαπημένου προσώπου μπορεί να προκαλέσει αίσθημα θλίψης και απογοήτευσης.
Οι άνθρωποι οι οποίοι είναι πεσμένοι κατά την διάρκεια των εορτών προσπαθούν να δείχνουν ένα χαρούμενο πρόσωπο για να μην φέρουν θλίψη και καταστροφή στην στιγμή ενός άλλου ατόμου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να φέρει σε σύγκρουση τα πραγματικά αισθήματα με αυτά που φαίνονται και να επιδεινώνεται η συναισθηματική και ψυχολογική υγεία του ατόμου που κρύβεται από τους άλλους.
Η συνεχής υπενθύμιση στις διαφημίσεις, στις βιτρίνες και στο ίντερνετ για τις ευτυχισμένες στιγμές που μας περιμένουν είναι και η οδυνηρή υπενθύμιση για κάποιους για την ευτυχία και την αγάπη που λείπει από την δική τους ζωή. Δεν υπάρχει κάποια συνταγή για να γίνει κάποιος ξαφνικά χαρούμενος. Κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου αυξάνεται η χρήση ψυχοφαρμάκων και οι απόπειρες αυτοκτονιών στην Ελλάδα αλλά και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
Η ενστικτώδης αντίδραση είναι να προσπαθούμε να καταπνίξουμε τα επώδυνα συναισθήματα με αποτέλεσμα να μην αντιλαμβανόμαστε τι είναι πραγματικά αυτό που μας πληγώνει και γιατί. Αυτό που έχουμε να κάνουμε είναι να βάλουμε σε προτεραιότητα την ψυχική μας υγεία και να έρθουμε αντιμέτωποι με ότι μας προβληματίζει. Επίσης για να μην γίνουμε έρμαια της μελαγχολίας των γιορτών θα ήταν καλό:
- Να αποφασίσουμε με ποιον και πώς θα περάσουμε τις γιορτές. Έχουμε το δικαίωμα της επιλογής! Μπορούμε να αρνηθούμε προσκλήσεις ή συνάξεις που δεν μας ευχαριστούν.
- Να κάνουμε τα ψώνια εγκαίρως ώστε να μπορέσουμε να αφιερώσουμε χρόνο σε άλλες δραστηριότητες αποφεύγοντας την πίεση και το συνωστισμό της τελευταίας στιγμής. Τα ψώνια μπορούν να προσαρμοστούν στις οικονομικές μας δυνατότητες χωρίς να μας καταβάλει η ντροπή. Σημασία έχει να μοιραστούμε στιγμές και αναμνήσεις παρά υλικά αγαθά.
- Να μην συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους. Η τελειότητα δεν υπάρχει. Ελλείψεις και απρόοπτα μπορεί να εμφανιστούν ανά πάσα στιγμή.
- Να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν απαγορεύεται να μην είσαι τρισευτυχισμένος τα Χριστούγεννα αλλά ούτε και να περνάς χρόνο με τον εαυτό σου ή απλά να ξεκουραστείς. Δεν σημαίνει ότι είσαι λιγότερο ευτυχισμένος.
- Να αναλογιστούμε τι καταφέραμε την προηγούμενη χρονιά και τα θετικά που συνέβησαν. Ας αφήσουμε πίσω τα αρνητικά συναισθήματα και ας εστιάσουμε σε αυτά που έχουμε με ευγνωμοσύνη.
- Να βρούμε συντροφιά να περάσουμε τις γιορτές. Αν είστε μόνοι να θυμάστε ότι κι άλλοι άνθρωποι είναι. Ο εθελοντισμός μας προσφέρει ένα αίσθημα ολοκλήρωσης και ικανοποιεί την ανάγκη μας για κοινωνικοποίηση.
- Να μην τα κάνουμε όλα μόνοι μας. Είναι εντάξει να ζητάμε βοήθεια από τους άλλους ακόμη και για να μοιραζόμαστε τα συναισθήματα μας με τους κοντινούς μας ανθρώπους. Νομίζοντας ότι θα μας κρίνουν πολλές φορές το αποφεύγουμε όμως εν τέλει είναι πρόθυμοι να μας ακούσουν και αν μπορούν να μας βοηθήσουν.
- Να μην επενδύουμε τα πάντα στις γιορτές. Αν δεν το επιθυμούμε δεν χρειάζεται να πάρουμε σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον μας και να κάνουμε σχέδια επειδή έρχεται ένα νέο έτος.
- Να κάνεις αυτό που πραγματικά σε κάνει να νιώθεις ο εαυτός σου. Πολλές φορές κατά την διάρκεια των Χριστουγέννων νοσταλγούμε τα παιδικά μας χρόνια. Αυτό που νοσταλγούμε πραγματικά είναι τον αυθόρμητο εαυτό μας που χάσαμε στον δρόμο της ενηλικίωσης.
- Να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας αν δεν είναι απλά μια μελαγχολία παροδική που μας βαραίνει κατά την διάρκεια των εορτών.
Τα Χριστούγεννα αποτελούν μια δύσκολη περίοδο για πολλούς ανθρώπους. Οι δύσκολες στιγμές αποτελούν ευκαιρία προσωπικής εξέλιξης και ο τρόπος να βρίσκουμε τις δικές μας ισορροπίες μαθαίνοντας να προσαρμοζόμαστε, να αποδεχόμαστε και να διεκδικούμε.
Ζήσε τα Χριστούγεννα όπως εσύ επιθυμείς και όχι όπως επιβάλλεται!
Πηγές: cbn.com
Ονομάζομαι Άντρεα Χριστοδούλου και είμαι επί πτυχίω φοιτήτρια του τμήματος Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών. Έχω παρακολουθήσει την διημερίδα παρουσίασης περιστατικών και ιστορικών ασθενών της Εταιρίας Γνωσιακών και Συμπεριφοριστικών Σπουδών και έχω λάβει πιστοποιητικό παρακολούθησης καθώς και την Επιστημονική Ημερίδα με θέμα την Αξιοπρέπεια του Ανθρώπου και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Έχω υπάρξει εθελόντρια και σε διάφορους οργανισμούς στην Κύπρο, όπως τον Ερυθρό Σταυρό. Η συνεργασία μου με το Διεθνές Ινστιτούτο Κυβερνοασφάλειας γίνεται στα πλαίσια εκπόνησης της πρακτικής μου άσκησης.