Χρήση ηλεκτρονικών συσκευών | Πώς η πανδημία συνέβαλε σε αυτό και πώς το αντιμετωπίζουμε.

Γράφει η Αγγελική Τσαρδούλια. 

Η εποχή μας μπορεί να χαρακτηριστεί ως “εποχή της οθόνης”. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως οτιδήποτε κάνουμε, από την εργασία μέχρι και την ψυχαγωγία μας, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό, αν όχι κατεξοχήν, από μία οθόνη, είτε αυτή είναι κινητού είτε ηλεκτρονικού υπολογιστή είτε καθετί που χρησιμοποιεί ο καθένας από εμάς, το οποίο του εξασφαλίζει άμεση πρόσβαση στο διαδίκτυο. 

Το τελευταίο διάστημα, ιδίως μετά την εμφάνιση του κορωνoϊού στη ζωή μας, έχει παρατηρηθεί αυξημένη χρήση, κατάχρηση θα τολμούσαμε να πούμε, των ηλεκτρονικών συσκευών από μικρούς και μεγάλους. Τα παιδιά αφιερώνουν αρκετό χρόνο σε βιντεοπαιχνίδια ή άλλες διαδικτυακές δραστηριότητες, όμως και οι ενήλικες δεν μένουν αμέτοχοι σε αυτό. Είναι σημαντικό να τονίσουμε, ότι η συμπεριφορά των ενηλίκων – γονέων και γενικώς των φροντιστών – αποτελεί πρότυπο για τα παιδιά, πράγμα που επιδεινώνει όλη την κατάσταση, σε σημείο που μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε εθισμό. 

Η πανδημία του COVID-19 συνέβαλε σημαντικά στην ραγδαία αύξηση της χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών σε κάθε ηλικία, αλλά κυρίως στις νεαρές. Οι ώρες υποχρεωτικής παραμονής στο σπίτι σχεδόν ανάγκασαν τους χρήστες να δώσουν λίγη παραπάνω σημασία από ό,τι συνήθως. Το διαδίκτυο προσφέρει αμέτρητες “πόρτες” διαφυγής από την πραγματικότητα, κάτι που κατέστη ιδιαιτέρως χρήσιμο σε όλη τη διάρκεια των lockdowns. 

Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες που διεξήχθησαν, των οποίων τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση eClinicalMedicine, τα παιδιά των ηλικιών μεταξύ 6 έως 10 ετών σημείωσαν τη μεγαλύτερη αύξηση χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα, κατά μία ώρα και είκοσι τρία λεπτά! Σύμφωνα με επιστήμονες του Πανεπιστημίου Anglia Ruskin στο Κέμπριτζ, αυξήσεις ποσοστών παραμονής μπροστά από οθόνες παρατηρήθηκαν και σε άλλα ηλικιακά στάδια. 

Εκείνο που είναι άξιο να σημειωθεί είναι το γεγονός ότι η χρήση υπολογιστών, κινητών, tablets δεν οφειλόταν σε επαγγελματικούς – ακαδημαϊκούς σκοπούς, αλλά στο λεγόμενο “scrolling” κατά τη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου των ατόμων. 

Ένα επίσης σημαντικό εύρημα που είναι αναγκαίο να δοθεί έμφαση είναι το γεγονός, ότι η εκτεταμένη και ασυλλόγιστη ενασχόληση με τις οθόνες είχε και έχει τεράστιο αντίκτυπο στην υγεία των ατόμων – σωματική και ψυχική – στη διατροφή, στον ύπνο, στην όραση και σε διαφόρους τομείς ανεξαρτήτως ηλικιακού σταδίου. Ιδιαίτερα στις παιδικές ηλικίες παρατηρείται μεγάλη συσχέτιση μεταξύ του χρόνου που περνά ένα παιδί μπροστά από μία συσκευή με προβλήματα στη συμπεριφορά, όπως ξεσπάσματα θυμού, αυξημένα επίπεδα νευρικότητας και επιθετικότητας. 

Η βασική συγγραφέας της μελέτης καθηγήτρια Shahina Pardhan, διευθύντρια του Ινστιτούτου Έρευνας για την Όραση στο πανεπιστήμιο επεσήμανε ότι τα αυξημένα ποσοστά ενασχόλησης με τις οθόνες ελλοχεύουν κινδύνους για τη σωματική και ψυχική μας υγεία και ότι είναι αναγκαίο τα άτομα να παραμένουν σωματικά δραστήρια. Η κατάσταση αυτή είναι δυνατόν να έχει αρνητικές επιδράσεις σε ένα ευρύ φάσμα πτυχών της ζωής, όπως την κακή διατροφή, την επιδείνωση της ψυχικής υγείας, την αύξηση των επιπέδων του άγχους και του στρες, τα ενδεχόμενα εμφάνισης καταθλιπτικών συμπτωμάτων, την αίσθηση της μοναξιάς, την κόπωση και κατά συνέπεια τη μειωμένη σωματική δραστηριότητα που οδηγεί σε κακές διατροφικές συνήθειες και στην αύξηση του βάρους. 

Τι θα μπορούσε να βοηθήσει στην απομάκρυνση από τις οθόνες;  

• Αρχικά, είναι σημαντικό να αντιληφθούν τα ίδια τα άτομα, ότι ξοδεύουν περίσσιο χρόνο μπροστά από μία οθόνη. Οι τεχνολογικές εξελίξεις σε συνδυασμό με το καθεστώς της πανδημίας αδιαμφισβήτητα έχουν επηρεάσει σημαντικά το κατά πόσο οι άνθρωποι έχουν εμπλοκή με τις ηλεκτρονικές συσκευές σε σημείο που αποξενώνονται μεταξύ τους. Η όλη κατάσταση συχνά ξεφεύγει από τα επιθυμητά όρια, γεγονός που παρεμποδίζει τις ανθρώπινες σχέσεις όσο οξύμωρο κι αν μοιάζει, αφού τα νέα τεχνολογικά μέσα έχουν κατορθώσει να καταστήσουν ευκολότερη την επικοινωνία. 
• Η επιστροφή στη φύση είναι η καλύτερη λύση! Τελευταία έχει παρατηρηθεί μείωση της επαφής των ανθρώπων με το φυσικό περιβάλλον, πράγμα που έχει αντίκτυπο στην ψυχική υγεία, αλλά και σε γνωστικές δεξιότητες.  
• Η αποφυγή χρήσης του κινητού ή άλλων ηλεκτρονικών συσκευών κατά τη διάρκεια γευμάτων, των συναναστροφών με παρέα και τις ώρες χαλάρωσης.
• Η επιλογή σωματικής δραστηριότητας είτε με συντροφιά είτε μόνοι σας. 
• Η ανάγνωση βιβλίων, η οποία συμβάλλει στην ανάπτυξη γνωστικών ικανοτήτων, θέτει το μυαλό σε εγρήγορση, καθώς το βοηθά να “πλάθει” εικόνες και αναπτύσσει τη φαντασία. 
• Η ενασχόληση με νέες δραστηριότητες και η ανεύρεση ενός χόμπι. Πρωτίστως, κρατά απασχολημένα τα άτομα με κάτι παραγωγικό και δημιουργικό και δευτερευόντως αποτελεί πηγή μάθησης και ανάπτυξης δεξιοτήτων. 
• Η απομάκρυνση των ηλεκτρονικών συσκευών από το δωμάτιο. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τη συνήθεια να ασχολούνται με μία οθόνη από το πρωί που θα ξυπνήσουν μέχρι το βράδυ που θα πέσουν για ύπνο. Ιδίως το βράδυ, το φως που παράγει η οθόνη αποτρέπει την παραγωγή μελατονίνης, η οποία συνδέεται άρρηκτα με τον ύπνο. Επιπλέον, το πρωί, το να ασχοληθούμε αμέσως με το κινητό ή με οποιαδήποτε άλλη συσκευή μπορεί να μας γεμίσει στρες για όλη την υπόλοιπη μέρα.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε, ότι η ταχύτατη ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει φέρει τεράστιες αλλαγές στη ζωή τόσο στον τρόπο εργασίας όσο και στον τρόπο ψυχαγωγίας. Πλέον όλες οι συσκευές προσφέρουν άμεση και απρόσκοπτη πρόσβαση στο διαδίκτυο και στις δυνατότητες που αυτό παρέχει. Όμως, είναι απαραίτητο, όπως και σε κάθε περίσταση στη ζωή μας, να τίθεται ένα όριο. “Μέτρον άριστον” λέει το αρχαίο ελληνικό γνωμικό, που σημαίνει ότι είναι σωστό το να δρα κανείς με μέτρο. Έτσι και στο πλαίσιο αυτό πρέπει να γίνεται χρήση με σύνεση, ώστε να αποφευχθούν ενδεχόμενες αρνητικές συνέπειες στην σωματική-ψυχική υγεία, στις σχέσεις, στην εργασία και σε κάθε πτυχή της ζωής και της καθημερινότητας. 

Πηγή: onmed.gr