Bασικοί κανόνες επικοινωνίας με το παιδί μου

Από την Ουρανία Παπανικολάου,

Σήμερα, ο πολυδιάστατος ρόλος του γονέα αυξάνει κατά πολύ το άγχος για την αποτελεσματικότερη εκτέλεση των γονικών του καθηκόντων. Ο γονιός είναι υπεύθυνος για την ανατροφή του παιδιού του σε σωματικό, συναισθηματικό και κοινωνικό επίπεδο.  Αυτό σε συνδυασμό με την πολύωρη απουσία του λόγω εργασίας, πολλές φορές δυσχεραίνει την μεταξύ τους επικοινωνία.

Σε μία εποχή όπου η παιδοψυχολογία και γενικότερα η γνώση γύρω από τις ανάγκες των παιδιών ανθίζουν, ο γονέας καλείται να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων προκειμένου να δημιουργήσει μια υγιή σχέση με το παιδί του, βοηθώντας το να εξελιχθεί σε έναν υγιή ενήλικα.

Η όλη διαδικασία δεν είναι εύκολη. Οι γονείς δεν γεννιούνται με αυτή την γνώση. Θα πρέπει να δουλέψουν πολύ με τον εαυτό τους, να ενημερωθούν και να προσπαθήσουν επίμονα για τη σχέση με το παιδί τους.

Ορισμένοι βασικοί κανόνες, οι οποίοι θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην καλλιέργεια της σχέσης μεταξύ γονέων και παιδιών είναι οι εξής:

• Δείξτε εμπιστοσύνη στις δυνατότητες των παιδιών

Η εμπιστοσύνη είναι ίσως η σημαντικότερη αξία που πρέπει να διατρέχει τη σχέση σας με το παιδί. Δείχνοντας εμπιστοσύνη στο παιδί, το βοηθάτε να αναλάβει πρωτοβουλίες και να επωμιστεί το βάρος των ευθυνών του. Έτσι, δημιουργείτε ένα πλάσμα υπεύθυνο και ανεξάρτητο.

Αφήστε τα παιδιά να πάρουν πρωτοβουλίες με βάση την ηλικία τους.  Για παράδειγμα, αφήστε το παιδί σας να διαλέξει εκείνο την εξωσχολική δραστηριότητα που θέλει να ακολουθήσει. Μη του επιβάλλετε τα δικά σας θέλω, αλλά αφουγκραστείτε τις δικές του ανάγκες.

Επιπλέον, μάθετε στο παιδί σας ότι μπορεί να σας μιλήσει για οτιδήποτε το προβληματίζει. Μη γίνεστε επικριτικοί απέναντί του. Ακούστε το προσεκτικά και προσπαθήστε να το καταλάβετε, να το ηρεμήσετε και έπειτα να το συμβουλεύσετε.

• Καλλιέργεια της έννοιας του σεβασμού

Τα παιδιά αξίζουν ακριβώς τον ίδιο σεβασμό που αρμόζει και σε έναν ενήλικα. Το ότι είναι μικρότερα, δεν σημαίνει ότι πρέπει να τα αγνοούμε και να μην τα υπολογίζουμε. Δεν είναι ρομποτάκια για να ακολουθούν εντολές, είναι άνθρωποι με ανάγκες και θέλω.

Μάθετε στο παιδί σας να σέβεται τους άλλους αλλά και τον εαυτό του. Διδάξτε του τόσο τις υποχρεώσεις του όσο και τα δικαιώματά του. Μάθετέ του να διεκδικεί και να υπερασπίζεται τον εαυτό του.

• Διδαχή της συνεργασίας με τους άλλους

Βοηθήστε το παιδί να καταλάβει πως η συνεργασία είναι μια χρήσιμη δεξιότητα. Μάθετέ τους να συνεργάζονται μαζί σας, έτσι ώστε στο μέλλον να μάθουν να συνεργάζονται και με άλλους. Μην απαιτείτε να σας ακολουθούν απλώς, δείξτε τους τον τρόπο να συμμετέχουν ενεργητικά σε μία δραστηριότητα/εργασία μαζί σας.

Για παράδειγμα, ζητήστε του να σας βοηθήσει με τις δουλειές του σπιτιού. Δώστε του να αναλάβει μία εύκολη εργασία που συμβαδίζει με την ηλικία του, έτσι ώστε να νιώσει χρήσιμο.

• Μη ξεχνάτε να τα επιβραβεύετε

Θα πρέπει να επιβραβεύετε την προσπάθεια και όχι το αποτέλεσμα. Δώστε στα παιδιά σας κίνητρο για να συνεχίσουν να προσπαθούν και όχι να τα παρατάνε. Δεν έχει σημασία αν θα πετύχουν κάτι με την πρώτη. Σημασία έχει να μάθουν να εργάζονται για ότι θέλουν να πετύχουν. Μάθετέ τους ότι μέσα από την σκληρή δουλειά, την επιμονή και την υπομονή, κάποια στιγμή θα κατορθώσουν να γευτούν τους καρπούς της δουλειάς τους.

Πείτε « Μπράβο που τακτοποίησες την ντουλάπα σου. Δεν έχουν μπει, όμως, όλα τα πράγματα στη σωστή σειρά.. Θα ήθελες να με βοηθήσεις να τα βάλουμε μαζί/παρέα σωστά;».

• Βάλτε όρια

Θα πρέπει, όμως, να μη ξεχνάτε να οριοθετείτε τα πράγματα. Τα παιδιά είναι γεγονός πως χρειάζονται υποστηρικτικούς γονείς, οι οποίοι, όμως, θα είναι σε θέση να επιβληθούν έτσι ώστε να ελέγξουν παρορμητικές συμπεριφορές.

Για παράδειγμα, δεν θα πρέπει να είστε ανεκτικοί σε επεισόδια βίας. Αν δείτε το παιδί σας να χτυπά το μικρότερο αδελφάκι, θα πρέπει να επέμβετε λέγοντάς του ότι τέτοιου είδους συμπεριφορές δεν είναι αποδεκτές στο σπίτι σας. Θα πρέπει να του επιβάλλετε μία ποινή ανάλογη της πράξης του και έπειτα να του εξηγήσετε γιατί η βία δεν είναι ο κατάλληλος τρόπος για να διαχειρίζεται κάποιος τις διαφωνίες του με άλλους.

Επιπρόσθετα, ορισμένες βοηθητικές τεχνικές είναι:

• Φροντίστε να έχετε πάντα οπτική επαφή όταν μιλάτε με το παιδί σας.
• Χρησιμοποιείτε πάντα το όνομά του για να του επιστήσετε την προσοχή.
• Ελέγξτε και τη μη γλωσσική σας επικοινωνία όπως οι κινήσεις του σώματος και οι μορφασμοί του προσώπου, τα οποία μπορούν να περάσουν διπλά μηνύματα.
• Να χρησιμοποιείτε τις λέξεις «ευχαριστώ και παρακαλώ» στις προτάσεις σας.
• Μην χρησιμοποιείτε άσχημους χαρακτηρισμούς όπως είσαι κακό παιδί, ανυπάκουος κτλ. Χαρακτηρίστε τις πράξεις και όχι το ίδιο.
• Δώστε του χρόνο για να εκφράσει τις σκέψεις του.
• Κάντε του ανοιχτού τύπου ερωτήσεις έτσι ώστε να μπορέσει να εκφραστεί περισσότερο. Για παράδειγμα, πείτε « Πως πέρασες στην εκδρομή με το σχολείο;» και όχι «Πέρασες καλά στην εκδρομή;»
• Αποδεχτείτε τα συναισθήματα του χωρίς να τα επικρίνετε. Για παράδειγμα, αν σας πει ότι νιώθει αδικημένος από έναν φίλο του, μη του πείτε ότι είναι ανόητος, ότι συμβαίνουν αυτά μεταξύ φίλων και να μη δίνει σημασία γιατί είναι σαν να απορρίπτετε το συναίσθημά του. Προσπαθήστε να μάθετε τι ακριβώς έγινε μεταξύ τους, γιατί ένιωσε έτσι και συζητήστε τι θα μπορούσε να κάνει για να λυθεί η παρεξήγηση.

Συνοπτικά, η επικοινωνία μεταξύ παιδιών και γονέων είναι κάτι που καλλιεργείται σταδιακά ξεκινώντας από τους πρώτους κιόλας μήνες της ζωής του παιδιού. Χρειάζεται μεγάλη υπομονή εκ μέρους των γονέων έως ότου κατορθώσουν να διαπαιδαγωγήσουν σωστά τα παιδιά τους, δίνοντάς τους την ευκαιρία να εξελιχθούν σε όμορφες προσωπικότητες.