Γράφει η Αποστολία Τσουραπή, φοιτήτρια ψυχολογίας
Η ψυχική υγεία είναι ένα ζήτημα το οποίο, αν και υπάρχει σε όλους τους τομείς, υπάρχουν φορές που ξεχνιέται ή καλύπτεται. Με αφορμή την απόσυρση της Αμερικανίδας αθλήτριας, Σιμόν Μπάιλς, από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο το ζήτημα της ψυχολογικής πίεσης που ασκείται στους αθλητές ήρθε ξανά στο προσκήνιο. Η Σιμόν Μπάιλς θεωρείται μία από τις πιο ικανές αθλήτριες όλων των εποχών της ενόργανης γυμναστικής και προκάλεσε μεγάλη έκπληξη η απόσυρσή της. Η ίδια προτίμησε να δώσει προτεραιότητα στη ψυχική της υγεία και στο να είναι η ίδια καλά με τον εαυτό της. Η Μπάιλς δήλωσε μετά την παραίτησή της: «Πρέπει να συγκεντρωνόμαστε και στον εαυτό μας, γιατί και εμείς είμαστε άνθρωποι. Οπότε, πρέπει να προστατεύσουμε το μυαλό και το σώμα μας, αντί να βγούμε εκεί έξω και να κάνουμε αυτό που θέλει ο κόσμος από εμάς».
Οι αθλητές προπονούνται διαρκώς για αγώνες και αφήνουν σε δεύτερη μοίρα την προσωπική τους ζωή. Ασχολούνται μόνο με τη σωματική τους υγεία και παραμελούν την ψυχική. Ειδικά σε περιόδους που διεξάγονται αγώνες τεράστιας σημασίας όπως είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες το άγχος και η πίεση διογκώνονται. Η προσήλωση στη κατάκτηση τίτλων και μεταλλίων δεν τους αφήνει χώρο για να ασχοληθούν με τη ψυχολογία τους. Η μοναδική ψυχολογία που τους αφορά είναι αυτή “του νικητή”. Οποιαδήποτε άλλη ενασχόληση ή προβληματισμός μπορεί να τους κάνει να χάσουν τη συγκέντρωσή τους και να αποτύχουν.
Στη ψυχολογική πίεση που βιώνουν οι ίδιοι από μόνοι τους για να πετύχουν όσα ονειρεύονται προστίθεται η πίεση από τον περίγυρο. Οι γονείς κάνουν όνειρα για τα παιδιά τους, οι προπονητές έχουν προσδοκίες και θέλουν να κερδίσουν αναγνώριση μέσα από την επιτυχία των αθλητών και κυρίως όταν πρόκειται να εκπροσωπήσουν ένα κράτους με πολλές διακρίσεις. Από μικρή ηλικία όσα παιδιά ασχολούνται με τον αθλητισμό και ειδικά με τον πρωταθλητισμό μαθαίνουν να είναι σκληρά. Δεν είναι αποδεκτό να γκρινιάζουν, να παραπονιούνται ή να τεμπελιάζουν. Όλα τα αρνητικά συναισθήματα πρέπει να παραμερίζονται και να μην εκφράζονται. Το να κλάψεις είναι θεμιτό μόνο όταν πρόκειται για δάκρυα χαράς μετά από μία νίκη. Όλη η ζωή περιστρέφεται γύρω από τον αθλητισμό και καθορίζεται από αυτόν. Τους απαγορεύονται έξοδοι, ξενύχτια, φαγητό, ελεύθερος χρόνος, ερωτικές σχέσεις. Οτιδήποτε μπορεί να τους βγάλει εκτός συγκέντρωσης είναι απαγορευτικό.
Έχει αναλογιστεί κανείς πόσο παγιδευμένα νιώθουν αυτά τα παιδιά; Δεν έχουν την ελευθερία να κάνουν όσα κάνουν παιδιά της ηλικίας τους. Ζουν σε καθημερινή βάση με ένα αυστηρό πρόγραμμα και δεν απολαμβάνουν τα ξέγνοιαστα παιδικά τους χρόνια. Έχουν άγχος από μικρή ηλικία η οποία όπως είναι λογικό αποκτά τεράστια διάσταση μεγαλώνοντας, επηρεάζοντας με αυτό το τρόπο την ευημερία τους. Η αναγνώριση που λαμβάνουν οι αθλητές και η αγάπη του κόσμου δίνουν μία προσωρινή αίσθηση πληρότητας και ευτυχίας. Νιώθουν ότι οι κόποι τους δεν έχουν πάει χαμένοι και οι προσπάθειές τους έχουν ανταμειφθεί. Όμως αυτή η “ευτυχία” κρύβει μεγάλο κόπο και πολλές θυσίες. Αξίζει για αυτά τα λεπτά θαυμασμού και την αναγνώριση να βάλεις σε δεύτερη μοίρα την ίδια σου τη ζωή;
Κάποιοι θα έλεγαν ότι ο αθλητισμός έχει μόνο θετικά όσον αφορά τη διαμόρφωση χαρακτήρα. Ασφαλώς το να ασχολείται ένα παιδί με κάποιο άθλημα του προσφέρει ευεξία, κοινωνικοποίηση, αποκτά συνεργατικό πνεύμα και μαθαίνει να ζει με αξίες και ιδανικά τόσο εντός όσο και εκτός αθλητικού χώρου. Είναι αρκετό όμως για κάποιον να είναι ένας προσγειωμένος άνθρωπος με αξίες αλλά να είναι δυστυχισμένος;
Ο αθλητισμός είναι πολύ σημαντικός και ίσως και απαραίτητος. Ωστόσο, αυτό που έχει σημασία είναι ο λόγος και ο τρόπος που διεξάγεται. Ο αθλητισμός θα πρέπει να σταματά όταν πλέον δε “γεμίζει” τον αθλητή και καταλήγει να είναι υποχρέωση. Τα σημαντικά άτομα που βρίσκονται γύρω από τους αθλητές δε πρέπει να τους πιέζουν για να φέρνουν νίκες. Οι υψηλές προσδοκίες μόνο άγχος μπορούν να δημιουργήσουν σε έναν άνθρωπο και φόβο ότι αν δε τα καταφέρει έχει αποτύχει στη ζωή του.
Οι αθλητές είναι άνθρωποι. Είναι φυσιολογικό να μη νιώθουν καλά. Το ζήτημα είναι να τους δίνεται ο χώρος να εκφράσουν αυτό που νιώθουν χωρίς να αισθάνονται τύψεις ότι απογοητεύουν τους γύρω τους. Να νιώθουν δυνατοί να πουν πότε είναι κουρασμένοι, πότε δε θέλουν να λάβουν μέρος σε έναν αγώνα επειδή δνε νιώθουν καλά. Ένα υποστηρικτικό περιβάλλον και ένας ψυχολόγος μπορούν να βοηθήσουν έναν αθλητή να μιλήσει για όσα τον προβληματίζουν ή τον δυσκολεύουν.
Θα έπρεπε λοιπόν ο χώρος του αθλητισμού να είναι για όσους έχουν “γερό στομάχι” και μπορούν να υπομείνουν τις δυσκολίες; Ή θα ήταν καλύτερο όσοι ασχολούνται με αυτόν να γίνονται πληρέστεροι και πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι;
Πηγή:
Η εθελοντική ομάδα του CSI Institute, αποτελούμενη από εξειδικευμένους επιστήμονες όπως, ψυχολόγους, εγκληματολόγους, κοινωνιολόγους καθώς και τεχνικούς δικτύων & πληροφορικής, είναι κοντά σας παρέχοντας πληροφορία, ενημέρωση και γνώση μέσα από ποικίλα θέματα αρθρογραφίας.