Αρπαγή ανηλίκων | Τι θα πρέπει να προσέχουν γονείς και παιδιά

Γράφει η Θέτις Δημητροπούλου, φοιτήτρια Ψυχολογίας

Ένα ακόμα περιστατικό αρπαγής και βιασμού συγκλονίζει τη χώρα μας. Μια 16χρονη στη Ναύπακτο κατήγγειλε έναν 21χρονο. Τα περιστατικά τέτοιου είδους όλο και πληθαίνουν. Ερχόμαστε έτσι σε ένα κρίσιμο ερώτημα: Eίναι τα παιδιά ασφαλή;

Η πιο συχνή συμβουλή που ακούμε από τους γονείς είναι ‘μη μιλάς σε ξένους’. Ωστόσο η συμβουλή αυτή δεν αρκεί καθώς το θέμα είναι πιο περίπλοκο και απαιτεί την εκπαίδευση των παιδιών ώστε να προστατεύονται αλλά επίσης δεν είναι απαραίτητο ότι μόνο ένας ξένος μπορεί να βλάψει ένα ανήλικο. Η αρπαγή μπορεί να διαπραχθεί από κάποιον άγνωστο, από μέλος της οικογένειας ή από κάποιον οικείο του θύματος.

Τι μπορώ να κάνω ως γονέας;

Ο πιο συχνός τρόπος εξαπάτησης που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε αρπαγή είναι η χρήση του διαδικτύου. Οι γονείς θα πρέπει να ενημερώνουν τα παιδιά από μικρή ηλικία για την ασφαλή χρήση και την προστασία τους στο διαδίκτυο. Αυτό μπορεί να γίνει σε πρώτη φάση με τη χρήση προτύπων, την ασφαλή χρήση από τους ίδιους τους γονείς που θα λειτουργήσει ως παράδειγμα για τα παιδιά.

• Σημαντικός είναι ο έλεγχος των γονέων της χρήσης του διαδικτύου από το παιδί, προκειμένου είναι ασφαλείς οι κωδικοί του.
• Το παιδί θα πρέπει από μικρή ηλικία να είναι ενημερωμένο ότι οι διαδικτυακοί φίλοι του θα πρέπει να είναι μόνοι όσοι το παιδί γνωρίζει και στην “πραγματική ζωή”.
• Θα πρέπει το παιδί, όπως και οι γονείς, να είναι ενημερωμένοι πως προσωπικές φωτογραφίες ή οτιδήποτε άλλο προδίδει την τοποθεσία ή πτυχές της ζωής του παιδιού δεν θα πρέπει να αναρτώνται στο διαδίκτυο.
• Όσον αφορά τα μικρότερα παιδιά καλό είναι οι γονείς τους να είναι γνώστες πως δε χρησιμοποιούν κάποια εφαρμογή συνομιλίας όπου δίνεται δυνατότητα συνομιλίας με αγνώστους. Αν γίνει αντιληπτό οποιοδήποτε πρόβλημα ή κάποια ύποπτη συνομιλία θα πρέπει να κρατάμε στιγμιότυπα οθόνης (screenshot) και αναφέρουμε το περιστατικό σε κάποιον αρμόδιο φορέα.

Είναι χρήσιμο οι γονείς να μάθουν στα παιδιά τους, ειδικά στις μικρότερες ηλικίες, ποιον ενήλικα θα πρέπει να εμπιστευτούν και να βρουν με το παιδί κάποιον κώδικα ώστε να μπορεί να αναγνωρίζει τον ενήλικα εμπιστοσύνης. Είναι σημαντικό το παιδί να μπορεί να επικοινωνεί μαζί σας όχι μόνο τις καλές στιγμές αλλά και κάτι που το προβληματίζει ή κάτι που του έχει συμβεί και να νιώθει ότι ο γονέας το αποδέχεται και το στηρίζει. Σε ηλικίες που το παιδί μπορεί να μείνει μόνο του βεβαιωνόμαστε ότι κλειδώνει την πόρτα και είναι ασφαλές. Στην εφηβεία, που είναι και μια αρκετά δύσκολη περίοδος πειραματισμού, όπου οι νέοι δοκιμάζουν νέα πράγματα και εμπειρίες, πολλές φορές έχοντας άγνοια κινδύνου, θα πρέπει να είναι ενήμεροι από το γονέα ότι είναι παρών και έχει διάθεση να το ακούσει καθώς έτσι χτίζει την αυτοπεποίθηση και παράλληλα τα όρια του. Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να είναι ενήμερα για τις αποδεκτές συμπεριφορές ενός ενήλικα και να είναι σε θέση να λένε όχι σε κάτι που δε θέλουν ή τους φαίνεται ύποπτο.

Τι μπορώ να κάνω ως παιδί ή έφηβος;

• Προσπαθώ να τηρήσω τους κανόνες της πραγματικής ζωής και στο διαδίκτυο.
• Κάνω συζήτηση με τους γονείς μου για τη διαδικτυακή μου ζωή και βεβαιώνομαι για την ασφάλεια των λογαριασμών μου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενεργοποιώντας τη δυνατότητα διπλού ελέγχου ταυτότητας.
• Αν έχω κάποιο λογαριασμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φροντίζω να μην αναρτώ προσωπικές μου πληροφορίες όπως τοποθεσία, κινητό τηλέφωνο, διεύθυνση και σαφώς να μη δέχομαι αιτήματα από αγνώστους.
• Παίζουμε διαδικτυακά παιχνίδια με ασφάλεια και μέτρο αποφεύγοντας τη συνομιλία με αγνώστους και τη χρήση κάμερας. 
• Aν κάποιος χρήστης στα social media σε κάνει να νιώσεις άβολα ή σου ζητήσει κάποια προσωπική φωτογραφία μην τη στείλεις και ειδοποίησε κάποιον ενήλικα που εμπιστεύεσαι. Όταν κάποιος άγνωστος ζητήσει να συναντηθείτε ενημερώνεις αμέσως κάποιον ενήλικα και μπλοκάρεις το προφίλ του χρήστη. 

Όλα αυτά είναι συμβουλές που μπορούν να βοηθήσουν γονείς και παιδιά να προστατευτούν σε μια περίοδο που παρατηρούμε τόσα δυσάρεστα περιστατικά. Σε περίπτωση που ως γονέας αντιληφθείτε ότι το παιδί σας κινδυνεύει στο διαδίκτυο ή έχει πέσει θύμα αρπαγής μπορείτε να επικοινωνήσετε με τις αρμόδιες αρχές και συγκεκριμένα με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (τηλ. 11188), καθώς και με την Υποδιεύθυνση Προστασίας Ανηλίκων της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής – Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής (ΓΑΔΑ)(τηλ.  210 6476370).

Το CSI Institute βρίσκεται πάντα στη διάθεση των πολιτών που χρειάζονται υποστήριξη και βοήθεια.