Τα έξυπνα κινητά έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας. Πλέον, υπάρχει μια εφαρμογή για τα πάντα και όσο περισσότερες οι εφαρμογές τόσο περισσότερες οι ειδοποιήσεις και οι τρόποι σύνδεσης με άλλους χρήστες, ακόμη και όταν η επικοινωνία δεν είναι ο κύριος σκοπός της εφαρμογής. Τα smartphone έχουν γίνει βασικές συσκευές, γίνονται συνεχώς προσαρμογές για να βοηθήσουν τους χρήστες να συνδέονται ταχύτερα και πιο συχνά. Κάποιες εφαρμογές μάλιστα μας δίνουν την δυνατότητα αντί να απαντάμε με γραπτό κείμενο, να μπορούμε να “αντιδράμε” με μια καρδιά, έναν αντίχειρα, ένα “χαχα” ή ένα ερωτηματικό σε ένα μήνυμα κειμένου.
Τι γίνεται όμως όταν λαμβάνουμε πολλά μηνύματα και δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τον όγκο αυτών των μηνυμάτων; Το γεγονός πως κάποια άτομα νιώθουν άγχος ή πίεση με τον όγκο μηνυμάτων που δέχονται είτε από φίλους είτε από άλλα άτομα, είναι κάτι το οποίο συμβαίνει. Σε μερικούς ανθρώπους, η θέα πολλών μη αναγνωσμένων ειδοποιήσεων μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα άγχους. Αυτό συμβαίνει ειδικά σε άτομα με αγχώδεις διαταραχές και έχει ως αποτέλεσμα είτε να μην απαντάνε καθόλου είτε να στέλνουν ένα like ή να αντιδρούν με μία “καρδιά” στο μήνυμα. Πολλά άτομα προτιμούν να αφήνουν το κινητό τους σε μία γωνία και να μην το χρησιμοποιούν γιατί νιώθουν στρες με τα μηνύματα και τις ειδοποιήσεις. Αυτό βέβαια έχει αντίκτυπο στις διαπροσωπικές σχέσεις καθώς η επικοινωνία με φίλους ή γνωστούς ελαχιστοποιείται, ενώ παράλληλα ελλοχεύει ο κίνδυνος να εμφανιστούν συναισθήματα απόρριψης εκ μέρους του ατόμου που βλέπει το μήνυμά του να αγνοείται. Αυτό μπορεί να οδηγήσει τόσο στην εξασθένιση σχέσεων όσο και στην ενδυνάμωσή τους ανάλογα με το πόση κατανόηση θα δείξει το άλλο άτομο.
Ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων ισχυρίζονται ότι μας κρατούν περισσότερο συνδεδεμένους μεταξύ τους, πολλοί νεότεροι χρήστες καταπονούνται από τη λήψη συνεχών ειδοποιήσεων, την εξισορρόπηση πολλών ανταλλαγών ταυτόχρονα και τις συνομιλίες που μπορεί να διαρκέσουν όλη την ημέρα.Το επακόλουθο; Καθυστερημένες απαντήσεις, ή και καθόλου καθώς και ανάγκη για συχνά διαλείμματα από το κινητό.
Άνθρωποι που γεννήθηκαν μεταξύ των αρχών της δεκαετίας του 1980 και των μέσων της δεκαετίας του 1990 αποτελούν μια γενιά που έχει μεγαλώσει σε έναν τεχνολογικό κόσμο που επιτρέπει την αδιάλειπτη πρόσβαση στην εργασία, τις πληροφορίες και την επικοινωνία. Επίσης λόγω της πανδημίας, ο κόσμος έχει κατακλυστεί από νέους τρόπους επικοινωνίας με τους γύρω του (meetings στο zoom, skype κλπ.). Όλα αυτά θόλωσαν τα όρια μεταξύ εργασίας και περιστασιακής συνομιλίας.
Ο μέσος Αμερικανός έχει 47 αδιάβαστα μηνύματα κειμένου και 1.602 μη ανοιγμένα email. Και όμως, ο μέσος χρόνος χρήσης του κινητού για τους ενήλικες είναι 4,2 ώρες την ημέρα. Αυτό υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι ξοδεύουν περισσότερο χρόνο στα κινητά τους και εξακολουθούν να έχουν λιγότερο χρόνο για να ολοκληρώσουν τις συνομιλίες τους. Εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων όπως το WhatsApp και το Messenger, ενθαρρύνουν μεγάλες συνομιλίες και ομαδικές συνομιλίες.
Πως μπορούμε να μειώσουμε το στρες που προκαλούν τα κινητά;
Υπάρχει μια ορμόνη, η κορτιζόλη, που στον σύγχρονο τρόπο ζωής την ονομάζουμε ορμόνη του στρες. Αν και δεν έχει ακόμα συνδεθεί άμεσα η αύξηση του στρες με την ολοένα και μεγαλύτερη εξάρτηση από τα κινητά τηλέφωνα, όλες οι ενδείξεις τείνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Σίγουρα όμως το λεγόμενο “μπλε φως”, το φως που εκπέμπουν οι ηλεκτρονικές συσκευές επηρεάζει τον ύπνο και την ισορροπία του οργανισμού, και ενθαρρύνει τη δημιουργία άγχους. Η συστηματική χρήση του κινητού, λοιπόν, διαταράσσει τον κύκλο έκκρισης κορτιζόλης, με επακόλουθο την αύξηση του άγχους. Οι παρακάτω συμβουλές θα βοηθήσουν στο να ελέγξουμε το άγχος που μας προκαλεί ο βομβαρδισμός ειδοποιήσεων και μηνυμάτων.
- Αλλάξτε τις ρυθμίσεις των ειδοποιήσεων στο έξυπνο κινητό σας. Απενεργοποιήστε τις ειδοποιήσεις από τις περισσότερες εφαρμογές και κρατήστε μόνο όσες αφορούν επείγοντα θέματα.
- Απενεργοποιήστε την επιλογή push ή “εισαγωγή νέων δεδομένων” για την υπηρεσία email του κινητού. Έτσι, θα συμβουλεύεστε την ηλεκτρονική σας αλληλογραφία μόνο όταν ανοίγετε την εφαρμογή.
- Αφιερώστε λίγο χρόνο για να απενεργοποιήσετε συνδρομές σε σελίδες στο Facebook ή Newsletter τα οποία δεν σας χρησιμεύουν και προκαλούν στρες από την αίσθηση πως λάβατε μια νέα ειδοποίηση. Σκεφτείτε να πάψετε να ακολουθείτε κάποιους φίλους σας στο facebook που είναι υπερβολικά δραστήριοι και σας προκαλούν νευρικότητα (στην ουσία δεν τους διαγράφετε από φίλους, απλώς δε λαμβάνετε τις αναρτήσεις τους).
- Βάλτε όρια. Δημιουργήστε χώρους στο σπίτι σας όπου δεν θα χρησιμοποιείτε κινητά (π.χ. κουζίνα ή κρεβατοκάμαρα). Το να κλείνετε το κινητό τις ώρες πριν τον ύπνο, σημαίνει πως μπορείτε να δώσετε στον εγκέφαλό σας ένα διάλειμμα πριν κοιμηθείτε και να ξεκινήσετε πιο ήπια τη μέρα σας.
- Χρησιμοποιήστε μία εφαρμογή για να δείτε πόσες ώρες χρησιμοποιείτε το κινητό σας, και για να κάνετε screen detox.
- Αλλάξτε συνήθειες όταν ξυπνάτε. Κρατήστε το κινητό σας μακριά από το κομοδίνο. Προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε ένα παραδοσιακό ξυπνητήρι και να αφιερώνεται 20’ λεπτά σε άλλες δραστηριότητες το πρωί πριν πιάσετε στα χέρια σας το κινητό.
Καθώς η πίεση να είμαστε online και πάντα διαθέσιμοι συνεχίζει να αυξάνεται στην κοινωνία μας, οι διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις παρέχουν πολύ πιο αυθεντική επικοινωνία από τις ψηφιακές. Από τη γλώσσα του σώματος και τον τόνο της φωνής μέχρι την οπτική επαφή και όλες τις άλλες κοινωνικές ενδείξεις που υπάρχουν στην πραγματική ζωή που δεν είναι διαθέσιμες σε ένα μήνυμα κειμένου. Είναι πολύ πιο εύκολο όταν είστε πρόσωπο με πρόσωπο.
Πηγή:
Ονομάζομαι Ελένη Καρανάνου και είμαι φοιτήτρια στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου πανεπιστημίου. Εθελοντικά είμαι μέλος στην προσβάσιμη πολυτροπική ηλεκτρονική βιβλιοθήκη για έντυπό- ανάπηρους αναγνώστες (AMELib) και είμαι μέλος του εργαστηρίου αστεακής εγκληματολογίας. Αυτόν τον καιρό πραγματοποιώ την πρακτική μου στο CSIi.