Τα διαζύγια έχουν σημειώσει τεράστια αύξηση κατά τα τελευταία χρόνια, ενώ ο θεσμός, η δομή και η λειτουργία της σύγχρονης οικογένειας φαίνεται να διαφέρουν σημαντικά από την παραδοσιακή. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει πολλούς ερευνητές στη μελέτη της επίδρασης που μπορεί να έχει η μονογονεϊκότητα στην συμπεριφορά των εφήβων, και κυρίως στις προβληματικές συμπεριφορές τους. Μια από αυτές τις συμπεριφορές είναι κι η παθολογική χρήση των διαδικτυακών παιχνιδιών.
Αρχικά, τα διαδικτυακά παιχνίδια αποτελούν ένα ιδιαίτερα δημοφιλές μέσο ψυχαγωγίας ανάμεσα στα παιδιά και στους έφηβους. Πολλά άτομα, ωστόσο, φαίνεται να τα χρησιμοποιούν σε υπερβολικό ή παθολογικό βαθμό, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από σωματικά, συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα. Σύμφωνα με έρευνες, η ανατροφή των παιδιών μέσα σε μονογονεϊκές οικογένειες φαίνεται να συνδέεται με το φαινόμενο της παθολογικής χρήσης των διαδικτυακών παιχνιδιών. Οι Yang και συνεργάτες δημοσίευσαν το 2020 μια έρευνα με σκοπό τη διερεύνηση των διαπροσωπικών παραγόντων που συνδέονται με το φαινόμενο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι συμμετέχοντες που διέμεναν με τον έναν από τους δύο γονείς παρουσίασαν σημαντικά υψηλότερο ποσοστό εθισμού στα διαδικτυακά παιχνίδια από τους συμμετέχοντες που διέμεναν και με τους δύο γονείς. Τα ευρήματα αυτά φάνηκε να συμφωνούν με προγενέστερη διαχρονική έρευνα των Rehbein και Baier. Η έρευνα αυτή δημοσιεύτηκε το 2013 και σύμφωνα με τα ευρήματά της, η μονογονεϊκότητα φάνηκε να αποτελεί παράγοντα επικινδυνότητας για την ανάπτυξη μιας παθολογικής χρήσης των διαδικτυακών παιχνιδιών.
Τα παραπάνω ευρήματα κέντρισαν το ενδιαφέρον μου, γεγονός που με οδήγησε στη μελέτη της επίδρασης της μονογονεϊκότητας στην παθολογική χρήση των διαδικτυακών παιχνιδιών, στα πλαίσια της πτυχιακής μου εργασίας*. Το δείγμα μου αποτελείτο από 855 μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων της χώρας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι έφηβοι από πυρηνικές οικογένειες σημείωσαν κατά μέσο όρο υψηλότερη βαθμολογία στο ψυχομετρικό εργαλείο που χρησιμοποίησα για τη μέτρηση της παθολογικής χρήσης των διαδικτυακών παιχνιδιών από τους εφήβους από μονογονεϊκές οικογένειες. Η διαφορά αυτή, ωστόσο, φάνηκε να είναι τυχαία, καθώς ο τύπος της οικογένειας δεν φάνηκε να επηρεάζει την παθολογική χρήση των διαδικτυακών παιχνιδιών στο συγκεκριμένο δείγμα.
Γιατί όμως βρήκα αυτά τα αποτελέσματα; Συνδέεται πράγματι η μονογονεϊκότητα με την παθολογική χρήση των διαδικτυακών παιχνιδιών από τους έφηβους; Αρχικά, καμία απάντηση δεν είναι απόλυτη, καθώς μελέτες σαν τη δική μου δεν έχουν αποδεικτικό χαρακτήρα. Μπορούμε, ωστόσο, να κάνουμε υποθέσεις, να δώσουμε τις δικές μας ερμηνείες στα αποτελέσματα και να θέσουμε ερωτήματα για μεταγενέστερες έρευνες.
Είναι πιθανόν η μονογονεϊκότητα καθεαυτή να μη συνδέεται με την παθολογική χρήση των διαδικτυακών παιχνιδιών. Ίσως στην πραγματικότητα μια σειρά από παράγοντες, που είναι συνήθεις στις μονογονεϊκές οικογένειες, να συνδέεται με το φαινόμενο. Για παράδειγμα, ένας γονιός που μεγαλώνει μόνος το παιδί του ενδέχεται να μην διαθέτει πολύ χρόνο για να συζητήσει μαζί του ή την οικονομική δυνατότητα προκειμένου να το βοηθήσει να ασχοληθεί με μια εξωσχολική και δημιουργική δραστηριότητα. Επίσης, η υπερβολική χρήση των διαδικτυακών παιχνιδιών ενδέχεται να λειτουργεί ως ένα μέσο “απόδρασης” για τον έφηβο που βιώνει την απουσία του ενός από τους δύο γονείς.
Μήπως λοιπόν δεν συνδέεται η μονογονεϊκότητα, αλλά το αίσθημα παραμέλησης από τους γονείς με την παθολογική χρήση των διαδικτυακών παιχνιδιών; Δυστυχώς το ερώτημα αυτό δε μπορεί να απαντηθεί προς το παρόν. Ανοίγει όμως το δρόμο για νέες έρευνες, καθώς και για να δούμε τη μονογονεϊκότητα και την επίδρασή της στους εφήβους από άλλη σκοπιά. Συγκεκριμένα, το CSIi στοχεύει στην οργάνωση δικής του έρευνας πάνω στην εξέταση του θέματος στα πλαίσια του CSIi Lab.
* Η έρευνα, πάνω στην οποία στηρίχθηκε η εργασία μου, διεξήχθη κατά το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 από φοιτητές του τμήματος Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ με επόπτη τον κ.Ρούσσο και σκοπό τη διερεύνηση της προβληματικής χρήσης του διαδικτύου από παιδιά και εφήβους.
Πηγές:
Ονομάζομαι Μπεκιάρη Μαρίνα, είμαι επί πτυχίω φοιτήτρια του τμήματος Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κι έχω το ρόλο του ασκούμενου ψυχολόγου στο CSIi. Ασχολούμαι με την συγγραφή και τη μετάφραση άρθρων, τη δημιουργία και προσαρμογή του υλικού για τις ακαδημίες των γονέων και μαθητών, καθώς και με την ενημέρωση κι υποστήριξη μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας.