Η διεθνής ημέρα κατά της επιληψίας γιορτάζεται κάθε χρόνο την δεύτερη Δευτέρα του Φεβρουαρίου (8 Φεβρουαρίου 2021). Το 2015 καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης κατά της Επιληψίας (ILAE) και του Παγκοσμίου Γραφείου Επιληψίας (IBE) με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού για την επιληψία, μία πάθηση με έντονο κοινωνικό στίγμα.
Η λέξη «επιληψία» προέρχεται από το ελληνικό ρήμα επιλαμβάνειν που σημαίνει “καταλαμβάνω, προσβάλλω, αιφνίδια” και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Ιπποκράτη. Μάλιστα στην αρχαιότητα η επιληψία ήταν κακός οιωνός και εμφανιζόμενη ως προσωποποίηση του κακού όπου καταλάμβανε τον άνθρωπο με υπερφυσικές θεϊκές ή δαιμόνιες δυνάμεις. Αυτή η θεωρία ενέπνευσε ορισμένες θρησκευτικές κινήσεις και επειδή έχει στοιχεία δύναμης θεωρήθηκε ένδειξη εξουσίας και δημιουργικής ικανότητας.
Επιληψία είναι η εμφάνιση σε ορισμένα άτομα σπασμών, κρίσεων ή επεισοδίων. Είναι μία κατάσταση που προκαλεί ασυνήθιστη ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο με αποτέλεσμα την πρόκληση επιληπτικού σοκ. Δεν υπάρχει ακριβής επιστημονική εξήγηση της αιτίας που προκαλείται η επιληψία αλλά υπάρχουν κάποιες συνθήκες που θα μπορούσαν να την προκαλέσουν όπως: σοβαρά τραύματα στο κεφάλι, εγκεφαλικά, επεισόδια ,όγκοι, αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου, οι εγκεφαλικές λοιμώξεις και μερικές φορές και η κληρονομικότητα.
- Στο κόσμο υπάρχουν περίπου 65 εκατομμύρια άτομα με επιληψία.
- Δεν είναι νοητική ασθένεια και στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζεται επιτυχώς με φάρμακα.
- Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 100.000 άτομα με επιληψία.
- Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αποτελεί την πιο συχνή πρωτοπαθή διαταραχή του εγκεφάλου.
Με βάση την αιτία η επιληψία ταξινομείται ως:
1.Ιδιοπαθής: είναι η επιληψία που δεν έχει γνωστή αιτία αλλά μπορεί να υπάρχει γενετική προδιάθεση.
2.Δευτεροπαθής/Συμπτωματική: επιληψία είναι η επιληψία της οποίας η αιτία είναι γνωστή.
3.Κρυπτογενής: όπου θεωρείται η επιληψία η οποία ναι μεν έχει συγκεκριμένη αιτία αλλά δεν μπορεί να καθοριστεί με τις διαθέσιμες δυνατότητες διάγνωσης.
Η επιληπτική κρίση δεν είναι ταυτόσημη με την επιληψία: μόνο 10% των ατόμων που πάσχουν από επιληψία μπορεί σε κάποια στιγμή της ζωής τους να εμφανίσουν μια επιληπτική κρίση. Το 25% των κρίσεων έχουν ξεκάθαρη, προσωρινή ή αναστρέψιμη αιτία και αυτές χαρακτηρίζονται ως οξείες συμπτωματικές ή προκλητές κρίσεις και δεν υποτροπιάζουν εκτός αν επανέλθει η κατάσταση που τις πυροδότησε. Αντιθέτως ως επιληψία ορίζεται η παρουσία τουλάχιστον δύο κρίσεων που δεν προκλήθηκαν από κάποια διακριτή οξεία αιτία. Ορισμένοι παράγοντες μπορεί να πυροδοτήσουν επιληπτικές κρίσεις σε ανθρώπους με επιληψία. Τέτοιοι είναι η παράλειψη δόσεων της χορηγούμενης θεραπείας όπως και γευμάτων, η έλλειψη ύπνου, το στρες, η χρήση απαγορευμένων ουσιών, τα φώτα που αναβοσβήνουν (φωτοευαίσθητη επιληψία) καθώς και η συστηματική νόσος-πυρετός. Υπάρχουν πολλοί τύποι επιληπτικών κρίσεων. Οι γιατροί ταξινομούν τις επιληπτικές κρίσεις με βάση που ξεκινούν μέσα στον εγκέφαλο και ποια συμπτώματα προκαλούν. Οι τύποι των επιληπτικών κρίσεων είναι:
- Εστιακή: ξεκινούν από τη μία πλευρά του εγκεφάλου
- Κινητική: εμφανίζονται τινάγματα, μυϊκή δυσκαμψία, τονική στροφή του κορμού, της κεφαλής ή του βλέμματος.
- Αισθητική: προκαλεί παράξενα αισθήματα από διάφορες αισθήσεις που δεν αντιστοιχούν σε εξωτερικά ερεθίσματα.
- Ψυχολογική: πρόκληση επίμονων μνήμων από καταστάσεις ή συναισθήματα τα οποία έχει βιώσει ο ασθενής δυσάρεστα.
- Σύνθετη: ο τύπος αυτός της επιληψίας επηρεάζει και το επίπεδο της συνείδησης. Κυρίως εκδηλώνεται με αυτοματισμούς, κινήσεις αμηχανίας των δακτύλων, άσκοποι μικροβηματισμοί (“πέρα-δώθε”) αλλά και άλλες ακούσιες και συντονισμένες κινήσεις.
- Γενικευμένη: συμμετέχει όλος ο εγκέφαλος. Είναι η πιο συνηθισμένη και η πιο έντονη και ονομάζεται και Grand Mal. Ξεκινά με απώλεια συνείδησης, ακολουθεί πτώση στο έδαφος και στη συνέχεια ο ασθενής εμφανίζει έντονη σύσπαση όλων των μυών του σώματος.
- Αφαιρετικές κρίσεις/”Αφαιρέσεις”: έχουν πολύ σύντομη διάρκεια και χαρακτηριστικό είναι να κοιτά ο ασθενής στο άπειρο με το βλέμμα απλανές. Αυτός ο τύπος είναι πιο συχνός σε παιδιά.
- Πυρετικοί σπασμοί: σε μικρά παιδιά που εμφανίζουν σπασμούς σε ασθένειες που συνοδεύονται από υψηλό πυρετό
Τα συμπτώματα συνήθως μιας επιληπτικής κρίσης είναι τα ασυνήθιστα αισθήματα, ο αποπροσανατολισμός, οι σπασμοί στα χέρια και τα πόδια, ασυνήθιστες κινήσεις, οι περίεργες μυρωδιές, γεύσεις, ήχοι. Σήμερα, έχουμε στη διάθεση μας πληθώρα φαρμάκων ενδεικτικών για κάθε τύπο επιληψίας. Ωστόσο υπάρχουν επιληψίες ανθεκτικές στην φαρμακευτική αγωγή. Σε ορισμένες τέτοιες περιπτώσεις εφαρμόζονται και χειρουργικές θεραπείες για τον έλεγχο των κρίσεων.
Τι πρέπει να γνωρίζουν τα άτομα με επιληψία:
Να ακολουθούν τις οδηγίες του γιατρού καθώς και την απαιτούμενη θεραπεία.
Να αναφέρουν στον γιατρό τυχόν παρενέργειες από τα φάρμακα.
Να μη διακόπτουν απότομα τα αντιεπιληπτικά φάρμακα.
Να ζουν φυσιολογική ζωή. Ανάλογα με τον έλεγχο αλλά και το είδος των κρίσεων μπορεί να υπάρχουν ειδικοί περιορισμοί.
Τι πρέπει να αποφεύγουν τα άτομα με επιληψία:
Να κάνουν μπάνιο με κλειστή πόρτα.
Να κολυμπούν μόνοι.
Να οδηγούν αυτοκίνητο εάν δεν έχουν ρυθμιστεί απόλυτα οι κρίσεις τους.
Να αποφεύγουν ορισμένες δραστηριότητες (π.χ. υποβρύχιο ψάρεμα) και επαγγέλματα (π.χ. οικοδόμος, οδηγός λεωφορείου, αεροπόρος).
Τι μπορείτε να κάνετε για να φροντίσετε κάποιον που εκδηλώνει επιληπτικούς σπασμούς:
Α. Παραμείνετε ήρεμοι και περιμένετε να περάσει η κρίση (συνήθης διάρκεια λιγότερο από 5 λεπτά)
Β. Προστατέψτε τον από τραυματισμό, τοποθετώντας τον ασθενή στο πάτωμα και απομακρύνοντας αιχμηρά αντικείμενα. Τοποθετείστε κάτι μαλακό κάτω από το κεφάλι του.
Γ. Μην τοποθετείτε τίποτα στο στόμα του. Μην ανησυχείτε δεν κινδυνεύει να καταπιεί τη γλώσσα του!
Δ. Γυρίστε τον μαλακά στο πλάι.
Ε. Μετά την κρίση μιλήστε ήρεμα και καθησυχαστικά. Μην εγκαταλείψετε τον ασθενή μέχρι να επανέλθει η διαύγειά του.
Κάποιοι διάσημοι άνθρωποι που έπασχαν από επιληψία είναι: Αλέξανδρος ο Μέγας, Αριστοτέλης (Φιλόσοφος), Βίνσεντ βαν Γκογκ (Ζωγράφος), Ιούλιος Καίσαρ (Ρωμαίος Μονάρχης), Ισαάκ Νεύτων (Επιστήμων), Λεονάρντο ντα Βίντσι (Καλλιτέχνης), Λουδοβίκος ΙΓ’ (Γάλλος μονάρχης), Μιχαήλ Άγγελος (Καλλιτέχνης), Πυθαγόρας (Μαθηματικός).
Πηγές: sansimera.gr
Ονομάζομαι Άντρεα Χριστοδούλου και είμαι επί πτυχίω φοιτήτρια του τμήματος Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών. Έχω παρακολουθήσει την διημερίδα παρουσίασης περιστατικών και ιστορικών ασθενών της Εταιρίας Γνωσιακών και Συμπεριφοριστικών Σπουδών και έχω λάβει πιστοποιητικό παρακολούθησης καθώς και την Επιστημονική Ημερίδα με θέμα την Αξιοπρέπεια του Ανθρώπου και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Έχω υπάρξει εθελόντρια και σε διάφορους οργανισμούς στην Κύπρο, όπως τον Ερυθρό Σταυρό. Η συνεργασία μου με το Διεθνές Ινστιτούτο Κυβερνοασφάλειας γίνεται στα πλαίσια εκπόνησης της πρακτικής μου άσκησης.