Επιμέλεια-Μετάφραση: Νίκη Φαρδιά, φοιτήτρια Ψυχολογίας
Αισθάνεστε απογοητευμένοι από την εφηβική εγωκεντρικότητα, την πίεση ενάντια στα όρια και την αμφισβητήσιμη λήψη αποφάσεων που φαίνεται να έρχονται από το πουθενά, μια δραματική απόκλιση από τα γλυκά χρόνια του δημοτικού σχολείου;
Αυτά είναι κοινά παράπονα γονέων, αλλά πρόκειται για εκείνα που έχουν αναπτυξιακές εξηγήσεις. Οι εγκέφαλοι των εφήβων αλλάζουν γρήγορα και δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί πλήρως. Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν τρόποι με τους οποίους οι γονείς μπορούν να αξιοποιήσουν την κατανόηση της τυπικής ανάπτυξης του εγκεφάλου των εφήβων για να επικοινωνήσουν με περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας.
Το να μην πιστεύεις στην αφήγηση ότι οι έφηβοι έχουν ανώριμους εγκεφάλους, ότι δεν μπορούν να σκεφτούν καθαρά, ότι είναι ανεύθυνοι στη λήψη αποφάσεων και ότι είναι προσανατολισμένοι στον κίνδυνο είναι ένα σημαντικό βήμα, συνέστησε η Δρ. Hina Talib, παιδίατρος και ειδικός εφηβικής ιατρικής στο Νοσοκομείο Παίδων στο Montefiore της Νέας Υόρκης. “Έχω ακούσει και έχω νιώσει ντροπή με όλες αυτές τις δηλώσεις, επειδή προκαλούν βλάβη και δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα.”, ανέφερε η Talib σε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Είναι επίσης σημαντικό να μην κάνουμε υποθέσεις λόγω της πανδημίας. Πολλές οικογένειες ανησυχούν ότι η πανδημία έχει αλλάξει την τροχιά της ζωής του παιδιού τους ή έχει εμφανίσει ή προκαλέσει συναισθηματικές δυσκολίες που θα έχουν μόνιμο αντίκτυπο, σημείωσε η Lisa Damour, ψυχολόγος και συγγραφέας του “Διευκρινήσεις: Καθοδηγώντας τα έφηβα κορίτσια μέσα από τις Επτά Μεταβάσεις στην Ενηλικίωση” και “Υπό πίεση: Αντιμετωπίζοντας την επιδημία στρες και άγχους στα κορίτσια”.
“Τις περισσότερες φορές αυτό δεν συμβαίνει”, δήλωσε η Damour. “Τις περισσότερες φορές ήταν απλά μια πραγματικά δύσκολη περίοδος θλίψης και αγωνίας και άγχους που ήταν δύσκολο να συμβιβαστεί επειδή έχει διαρκέσει τόσο πολύ και δεν έχει τελειώσει ακόμα”. Ενόψει της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας, είναι ακόμα πιο σημαντικό να αγκαλιάσουμε την πραγματικότητα της ανάπτυξης του εφηβικού εγκεφάλου. Ακολουθούν πέντε τρόποι για να υποστηρίξετε τους προ-εφήβους και τους εφήβους με τρόπο που συνδέεται με το πού βρίσκονται αναπτυξιακά.
- Ενισχύστε την επανάληψη
Ο εγκέφαλος των εφήβων θα συνεχίσει να εξελίσσεται έως τα μέσα ή τα τέλη της δεκαετίας των ’20, και ενώ αυτό μπορεί να φαίνεται σαν αποθαρρυντικό νέο, είναι καλό, μοιράστηκε η Tina Payne Bryson, ψυχοθεραπεύτρια και συν-συγγραφέας του “The Whole-Brain Child” και του “The Yes Brain”. “Έχουμε ένα πολύ μακρύ παράθυρο για να επηρεάσουμε τον τρόπο με τον οποίο ο ενήλικος εγκέφαλός τους θα έχει δικτυωθεί.”
Δεδομένου ότι τα εφηβικά χρόνια ακολουθούν τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής σε όρους πλαστικότητας του εγκεφάλου, είναι ένα παράθυρο όπου οι επαναλαμβανόμενες εμπειρίες και οι ευκαιρίες για διδασκαλία και ανάπτυξη δεξιοτήτων έχουν τεράστια σημασία, δήλωσε η Bryson σε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. “Να δράτε σκόπιμα, ειδικά για το είδος των ποιοτικών σχεσιακών εμπειριών που έχουν με θετικούς υποστηρικτικούς ενήλικες.”. Δοθέντος του πόσο η επανάληψη με την πάροδο του χρόνου έχει σημασία, η Bryson συνέστησε επίσης να μην κρίνουμε τους εφήβους με βάση το τι συμβαίνει σε μια ημέρα, εβδομάδα ή μήνα. Αντίθετα, σκεφτείτε την πρόοδό τους με την πάροδο του χρόνου και σκεφτείτε, “Είναι πιο ώριμοι και υπεύθυνοι από ό, τι ήταν πριν από έξι μήνες;”.
- Επικυρώστε τα συναισθήματα αντί να τα ευτελίζετε ή να τα επικρίνετε
Οι έφηβοι βιώνουν συναισθήματα πιο έντονα από τους ενήλικες, γεγονός που αποτελεί πρόκληση σε συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις. “Οι έφηβοι έχουν ζωηρό μυαλό”, είπε η Damour. “Το κέντρο συναισθημάτων αναβαθμίζεται και γίνεται πιο ισχυρό προτού το σύστημα διατήρησης προοπτικής αναβαθμιστεί και επακόλουθα ισχυροποιηθεί. Συναισθηματικά, μπορεί να είναι όλα στον αέρα και χωρίς κανένα φρένο, αλλιώς τα φρένα τους μπορούν να τους απογοητεύσουν.”
Μπροστά στα μεγάλα συναισθήματα, παραμείνετε ήρεμοι, δώστε στα παιδιά την ευκαιρία να διευθετήσουν τα έντονα συναισθήματά τους και να επικυρώσουν τα συναισθήματά τους. “Όταν τα συναισθήματα σιγοβράζουν, τα συστήματα διατήρησης προοπτικής επανέρχονται σε λειτουργία”, δήλωσε η Damour.
Αντί να σμικρύνετε ή να ακυρώνετε τα συναισθήματα, η Damour συνέστησε να δοκιμάσετε ένα επιβεβαιωτικό σχόλιο, όπως, “Βλέπω ότι είσαι θυμωμένος” ακολουθούμενο από ενσυναίσθηση. Σημειώστε ότι όταν η καταιγίδα των συναισθημάτων αρχίσει να ηρεμεί, το λογικό εφηβικό μυαλό επανακτά τον έλεγχο. Η επικύρωση των απαντήσεων έχει επίσης σημασία για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και τη μελλοντική επικοινωνία.
“Όταν οι έφηβοι μοιράζονται τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους μαζί μας, κάτι που μερικές φορές ακούγεται σαν κριτική ή παράπονο ή φωνές, αν απαντήσουμε με τρόπους που τους κάνουν να αισθάνονται υποτιμημένοι, ευτελισμένοι ή επικρινόμενοι, ο εγκέφαλός τους κάνει μια αρνητική συσχέτιση με την επικοινωνία των συναισθημάτων τους μαζί μας, έτσι θα υποχωρήσουν και θα σταματήσουμε να ακούμε πώς αισθάνονται και τι σκέφτονται.” η Bryson είπε.
- Τροφοδοτήστε τη χημεία του εγκεφάλου τους που αναζητά ανταμοιβή
Οι εφηβικοί εγκέφαλοι είναι καλωδιωμένοι για να αναζητήσουν νέες εμπειρίες και ανταμοιβές. H Talib συνέστησε στους γονείς να είναι μέρος της διαδικασίας, επισημαίνοντας θετικά σχόλια ή ανταμοιβές. “Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι αντικατοπτρίζουμε τις δυνάμεις πίσω σε αυτούς, δοξάζοντας συγκεκριμένους επαίνους και κατανοώντας ότι μέσω της ανάληψης κινδύνων και της δοκιμής νέων πραγμάτων, οι έφηβοι μαθαίνουν ποιες εμπειρίες αξίζουν να τις τηρούν”, δήλωσε η Talib.
Η Talib σημειώνει ότι μια θετική προσέγγιση της ανατροφής των παιδιών μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. “Να είστε η φωνή της ανταμοιβής, αυτή που τους κάνει να αισθάνονται καλά για τον εαυτό τους, και απλά μπορεί να ακούν τα λόγια σας να αντηχούν στο μυαλό τους για όλη τους τη ζωή.”.
- Συνεχίστε να είστε παρόντες, ακόμα και όταν είναι δύσκολο
Μια γονική πρόκληση στην ανατροφή των εφήβων είναι ότι στις δύσκολες στιγμές οι γονείς μπορούν να αντιδράσουν και να ανταποκριθούν με τρόπους που απομακρύνουν τα παιδιά τους, ενώ αυτές οι ίδιες στιγμές είναι όταν τα παιδιά χρειάζονται περισσότερο να γνωρίζουν ότι οι γονείς είναι εκεί για αυτούς, εξήγησε η Bryson.
“Μερικές φορές θα έχουν την ικανότητα να είναι ώριμοι και να χειρίζονται καλά τον εαυτό τους και τις συνθήκες τους, και άλλες όχι”, δήλωσε η Bryson. “Θα υπάρξουν στιγμές που θα χρειαστούν περισσότερη συμβουλευτική και υποστήριξη και βοήθεια, ενώ άλλες φορές δεν θα το κάνουν. Αυτό που χρειάζονται περισσότερο από εμάς είναι να είμαστε εκεί για αυτούς όταν μας χρειάζονται.”.
- Υποστηρίξτε τα μοτίβο ύπνου των εφήβων
Ο ύπνος είναι άλλο ένα κοινό πεδίο μάχης για γονείς και εφήβους, αλλά οι αλλαγές στις συμπεριφορές ύπνου για τους προ-εφήβους και τους εφήβους είναι φυσιολογικές. Η Talib σημείωσε ότι οι άνθρωποι έχουν ένα βιολογικό κιρκάδιο ρυθμό που απελευθερώνει φυσικά ρεύματα μελατονίνης, την ορμόνη του σκότους και του ύπνου, και ότι οι προ-έφηβοι μόλις ηλικίας 11 βιώνουν μια φυσιολογική μετατόπιση αυτού του ρυθμού και την επακόλουθη απελευθέρωση μελατονίνης που μεταφράζεται σε μία έως δύο ώρες και μια μέση ώρα ύπνου πιο κοντά στις 11 μ.μ..
“Σε έναν ιδανικό κόσμο, οι έφηβοι θα έπαιρναν 8 έως 10 ώρες ύπνου κάθε βράδυ, το οποίο είναι το χρυσό σημείο για βέλτιστη ανάπτυξη και εξέλιξη του εγκεφάλου. Αλλά στην πραγματικότητα, βλέπουμε ότι 3 στους 4 εφήβους ουσιαστικά στερούνται ύπνου για χρόνια”, δήλωσε η Talib.
Συνιστάται στους γονείς να υποστηρίζουν τον εφηβικό ύπνο ενθαρρύνοντας τα παιδιά να κοιμούνται και να ξυπνούν περίπου την ίδια ώρα καθημερινά, να αποφεύγουν τους σύντομους ύπνους μετά τις 3 μ.μ., και να μετακινούν τις ηλεκτρονικές οθόνες έξω από την κρεβατοκάμαρα μια ώρα πριν από τον ύπνο. “Ένα ξυπνητήρι παλιάς σχολής ως δώρο για να βοηθήσει να αφήσουν τα τηλέφωνά τους έξω από τα δωμάτιά τους τη νύχτα είναι ίσως το καλύτερο δώρο από όλα για έναν έφηβο”, δήλωσε η Talib.
Όταν πρόκειται για την ανατροφή των εφήβων με τρόπο που ευθυγραμμίζεται με την ανάπτυξη του εγκεφάλου τους, ένα μεγάλο κομμάτι της πρόκλησης για τους γονείς είναι η προσαρμογή της νοοτροπίας και των προσδοκιών. Η Damour δήλωσε ότι είναι σύνηθες για τους γονείς να υποθέτουν ότι κάτι δεν πάει καλά όταν βλέπουν το παιδί τους σε κίνδυνο. “Δεδομένων των επικρατέστερων συνθηκών των τελευταίων 18 μηνών, κάθε παιδί είναι φυσικό να αναστατωθεί”, δήλωσε η Damour.
H Damour σημείωσε ότι εάν οι γονείς δουν αυτή την αναστάτωση με μια νοοτροπία “κάντε το να σταματήσει” ή “κάτι δεν πάει καλά”, αυτό δεν θα βοηθήσει τους νέους να αισθάνονται καλύτερα. “Εάν αντ’ αυτού, αντιμετωπίσουν τους εφήβους με επιβεβαίωση και ενσυναίσθηση, εργάζονται με την πραγματικότητα όπως είναι, και είναι σχεδόν όλοι πιθανό να δώσουν στους εφήβους ό,τι χρειάζονται και ό,τι αξίζουν.”.
Πηγή:
https://edition.cnn.com/2021/08/05/health/teen-tween-developing-brains-wellness/index.html
Η εθελοντική ομάδα του CSI Institute, αποτελούμενη από εξειδικευμένους επιστήμονες όπως, ψυχολόγους, εγκληματολόγους, κοινωνιολόγους καθώς και τεχνικούς δικτύων & πληροφορικής, είναι κοντά σας παρέχοντας πληροφορία, ενημέρωση και γνώση μέσα από ποικίλα θέματα αρθρογραφίας.