Ένας από τους πιο συχνούς κινδύνους που ενέχει η συστηματική χρήση του διαδικτύου εν γένει και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πιο συγκεκριμένα, είναι το catfishing. Για όσους δε γνωρίζουν, catfishing κάνει κάποιος όταν δημιουργεί μία ψεύτικη διαδικτυακή ταυτότητα κι εξαπατά τους ανθρώπους με τους οποίους συνομιλεί, αποκρύπτoντας τα πραγματικά του στοιχεία, προσποιούμενος κάποιον άλλον από αυτόν που πραγματικά είναι. Όπως γίνεται αντιληπτό, πρόκειται για μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση, καθώς δεν έχεις ιδέα ποιος μπορεί να κρύβεται πίσω από τον άνθρωπο με τον οποίο νομίζεις ότι μιλάς.
Οι λόγοι για τους οποίους κάποιος μπορεί να οδηγηθεί στο catfishing ποικίλλουν. Για παράδειγμα, ίσως πρόκειται για ένα άτομο με χαμηλή αυτοεκτίμηση κι αυτοπεποίθηση που δυσκολεύεται να συνάψει διαπροσωπικές σχέσεις και καταφεύγει στη δημιουργία μίας ψεύτικης περσόνας γιατί με αυτόν τον τρόπο νιώθει πιο ασφαλής να προσεγγίσει τους γύρω του. Ίσως ακόμη πρόκειται για κάποια κακόγουστη πλάκα η οποία έλαβε μεγαλύτερες διαστάσεις από αυτές που θα έπρεπε. Όμως, οι προθέσεις δεν είναι πάντα τόσο “αγνές”. Αυτός που κάνει catfish ενδεχομένως να θέλει να βλάψει το άλλο άτομο, αποσπώντας του κάποιο χρηματικό ποσό για παράδειγμα. Σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως κινήτρου, το catfishing δεν παύει να είναι εξαπάτηση.
Όλοι γνωρίζουμε ότι το να συνομιλούμε στο διαδίκτυο με ανθρώπους που δε γνωρίζουμε είναι μη συνετό κι αποφευκτέο. Δυστυχώς όμως, συμβαίνει κι όλα δείχνουν ότι θα εξακολουθήσει να συμβαίνει, όσο εξελίσσεται η τεχνολογία, όσο κάνουν την εμφάνισή τους καινούρια μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αν, λοιπόν, δε θέλουμε να περιορίσουμε τις διαδικτυακές μας επαφές, οφείλουμε τουλάχιστον να είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε τα σημάδια που υποδηλώνουν ότι ο άνθρωπος με τον οποίο συνομιλούμε διαδικτυακά, δεν είναι αυτός που νομίζουμε.
- Δεν έχουν πολλούς φίλους ή ακόλουθους
Φυσικά, δεν είμαστε όλοι υποχρεωμένοι να έχουμε πολλούς φίλους στα social media, ωστόσο, συνήθως τα ψεύτικα προφίλ έχουν λίγους φίλους, γιατί έχουν δημιουργηθεί ειδικά για τον σκοπό του catfishing. Βέβαια, οι λίγοι φίλοι από μόνοι τους δεν αποτελούν ισχυρότατη ένδειξη. Περισσότερη σημασία έχει κατά πόσο το προφίλ φαίνεται να αλληλεπιδρά με άλλους “αληθινούς” ανθρώπους στο διαδίκτυο, για παράδειγμα να τον/την έχουν κάνει ταγκ σε φωτογραφίες. Τέλος, αν το συγκεκριμένο άτομο διατηρεί προφίλ με το ίδιο όνομα σε παραπάνω από μία διαδικτυακές πλατφόρμες, είναι πιθανότερο να πρόκειται για αληθινό άτομο.
- Οι φωτογραφίες τους δε φαίνονται αληθινές
Στις περισσότερες περιπτώσεις, όταν κάποιος δημιουργεί ένα ψεύτικο προφίλ, φροντίζει να χρησιμοποιήσει φωτογραφίες εξαιρετικά ελκυστικών ανθρώπων, ούτως ώστε να προσελκύσει κόσμο. Άλλωστε, όπως προαναφέραμε, συνήθως τα άτομα που επιδίδονται στο catfishing έχουν μειωμένη αυτοπεποίθηση και δεν αισθάνονται άνετα με την εμφάνιση τους, γι’αυτό κι επιλέγουν φωτογραφίες πολύ όμορφων, κατά τη γνώμη τους ανθρώπων, προκειμένου να εισπράξουν φιλοφρονήσεις που δεν εισπράττουν στην κανονική τους ζωή. Αν οι φωτογραφίες, λοιπόν, σας φαίνονται πολύ καλές για να είναι αληθινές, μπορείτε να κάνετε μια αναζήτηση με εικόνα μέσω Google για να διαπιστώσετε αν οι ανήκουν σε κάποιον άλλον.
- Είναι απρόθυμοι να σας συναντήσουν από κοντά ή ακόμη και να κάνουν βιντεοκλήση μαζί σας
Για τους περισσότερους ανθρώπους που ξεκινούν μία διαδικτυακή γνωριμία, απώτερος σκοπός είναι να συναντήσουν το άλλο άτομο κι από κοντά. Ωστόσο, στην περίπτωση του catfishing δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Αντίθετα, σκαρφίζονται διαρκώς δικαιολογίες για να μη συναντήσουν τον άλλον από κοντά, πολύ απλά επειδή δεν είναι αυτοί που ισχυρίζονται ότι είναι. Μπορεί να ισχυρίζονται ότι μένουν σε άλλη πόλη οπότε αδυνατούν να συναντηθούν από κοντά, αλλά πολλές φορές, προκειμένου να διατηρήσουν το ενδιαφέρον του άλλου ατόμου προβαίνουν σε βαρύγδουπες δηλώσεις, του τύπου “θα έρθω να σε επισκεφτώ και θα μείνουμε μαζί”, μόνο για να βρουν αργότερα μια δικαιολογία και να ακυρώσουν τα σχέδιά τους. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι να αρνούνται κατηγορηματικά έστω να κάνουν βιντεοκλήση με το άλλο άτομο ή να δέχονται αρχικά, αλλά μετά να υποστηρίζουν ότι η κάμερά τους είναι χαλασμένη ή ότι κολλάει το διαδίκτυο.
- Σας παρουσιάζουν υπερβολικές ιστορίες για τη ζωή τους
Οι άνθρωποι που κάνουν catfishing συνήθως δεν ψεύδονται μόνο για την εμφάνισή τους, αλλά αντιθέτως λένε γενικά ψέματα για πολλές πτυχές της ζωής τους. Πολλές φορές, για να καλύψουν τα ψέματά τους, αναγκάζονται να πουν ακόμη περισσότερα, με αποτέλεσμα στο τέλος να δημιουργούν πολύ υπερβολικές ιστορίες. Συχνά μάλιστα, οι ιστορίες τους είναι δακρύβρεχτες και παρουσιασμένες με δραματικό τρόπο προκειμένου να συγκινήσουν τον συνομιλητή τους και να τον εκμεταλλευτούν με ποικίλους τρόπους, είτε οικονομικά, είτε συναισθηματικά.
Τα παραπάνω σημάδια θα σας βοηθήσουν να καταλάβετε εάν το άτομο με το οποίο έχετε συνδεθεί διαδικτυακά σας λέει πράγματι αλήθεια. Σε κάθε περίπτωση, οφείλετε να είστε υποψιασμένοι και να μην επενδύετε συναισθηματικά σε ανθρώπους που δε γνωρίζετε και ενδεχομένως οι προθέσεις τους δεν είναι καλοπροαίρετες. Να θυμάστε ότι, ο πραγματικός κόσμος δε βρίσκεται μέσα στο διαδίκτυο!
Πηγή: insider.com
Ονομάζομαι Βουρλιωτάκη Αγγελική και είμαι τελειόφοιτη του τμήματος Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη διάρκεια των σπουδών μου έχω παρακολουθήσει σεμινάρια πάνω στην εγκληματολογία, ενώ τη συγκεκριμένη περίοδο παρακολουθώ διαδικτυακό σεμινάριο με θέμα την Ψυχολογία της Ποινικής Δικαιοσύνης από το Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ της Αυστραλίας. Ασχολούμαι ενεργά με την αρθρογραφία και κάνω την πρακτική μου άσκηση στο Διεθνές Ινστιτούτο για την Κυβερνοασφάλεια, συμμετέχοντας στη συγγραφή άρθρων και στη γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης.