Γονείς, Οικογένεια, Ψυχική υγεία

Όταν οι λέξεις πληγώνουν το ίδιο με το ξύλο: 3 πράγματα που πρέπει να ξέρετε για την παιδική κακοποίηση

Aπό την Πόλυ Κεφάλα,

Η σωματική κακοποίηση είναι συγκλονιστική όχι μόνο στα ίδια τα παιδιά αλλά και στους ενήλικες, αφού αφήνει εμφανή σημάδια στο σώμα. Από την άλλη η παραβίαση των αναγκών του παιδιού, η τοποθέτησή τους σε επικίνδυνα σημεία, η έκθεσή τους σε σεξουαλικές καταστάσεις είναι εξίσου σοβαρές μορφές παιδικής κακοποίησης. Ανεξάρτητα δηλαδή από το εάν υπάρχει εμφανές σημάδι κακοποίησης, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο και προάγει σοβαρή συναισθηματική βλάβη.

Μύθοι και πραγματικότητα

Μύθος: Είναι κακοποίηση μόνο εάν υπάρχει βιαιότητα και σωματικά σημάδια

Πραγματικότητα: Η σωματική κακοποίηση είναι ένας τύπος που ανήκει στη βλάβη, υπάρχουν και άλλες κατηγορίες κακοποίησης συναισθηματικής και κακομεταχείρισης από τη μεριά του γονιού στο παιδί, όπου αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε σοβαρές ψυχικές διαταραχές

Μύθος: Η κακοποίηση δε συμβαίνει σε «καλές» οικογένειες

Πραγματικότητα: Η παραμέληση ενός παιδιού και η βλάβη δε συμβαίνει μόνο σε φτωχές οικογένειες ή κακόφημες γειτονιές. Αυτές οι κακοποιητικές συμπεριφορές μπορεί να συμβούν σε όλες τις φυλές, σε όλα τα οικονομικά στρώματα και σε όλους τους πολιτισμούς.

Μύθος: Μόνο κακοί άνθρωποι βλάπτουν τα παιδιά τους

Πραγματικότητα: Πολλοί γονείς έχουν πέσει οι ίδιοι θύματα κακοποίησης από το δικό τους γονιό ή πρόσωπο φροντίδας και αναπαράγουν ασυνείδητα το ίδιο μοτίβο. Επίσης άλλοι γονείς μπορεί να αντιμετωπίζουν προβλήματα κατάχρησης ουσιών και γίνονται κακοποιητικοί στα παιδιά τους.

Όλοι οι τύποι κακοποίησης αφήνουν στην ψυχή ενός παιδιού τραύματα, ουλές, που με τα χρόνια καλύπτονται με «στόκο», αλλά στην πρώτη κρίση που βιώσει το παιδί ως ενήλικας θα ξαναματώσουν.

Τα αποτελέσματα που αφήνει η κακοποίηση ενός παιδιού στην πορεία της ζωής του θα επηρεάσει το σχολείο, τις μελλοντικές ενήλικες σχέσεις του και την εργασία του. Το παιδί μεγαλώνει με την πεποίθηση αφού δε μπορώ να εμπιστευτώ τον γονιό μου που για μένα είναι όλος μου ο κόσμος μεγαλώνοντας ποιον θα εμπιστευτώ; Ποιος θα νοιαστεί για μένα; Έτσι θα γίνει ένας ενήλικας με ανασφάλεια, με έλλειψη εμπιστοσύνης και δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις και με τη σειρά του αυτό οδηγεί σε συγκεκριμένους τύπους διαταραχών προσωπικότητας. Εάν ένας γονιός κακοποιεί και λεκτικά το παιδί του, το ίδιο θα γίνει ένας ενήλικας όπου θεωρεί ότι δεν αξίζει, δεν θα μάθει να διεκδικεί και πάντα θα νιώθει υποδεέστερο όλων. Τα παιδιά που έχουν κακοποιηθεί είναι πολύ δύσκολο να εκφράσουν τα συναισθήματα τους και αυτό θα τους ακολουθεί σε όλη την ενήλικη ζωή βιώνοντας άγχος, κατάθλιψη ή έντονο θυμό.

Ένα παιδί όπου βιώνει κακοποίηση είναι φοβισμένο, έχει έντονη απόσυρση, μπορεί να προκαλεί το ίδιο βλαπτικές συμπεριφορές στο σώμα του, μεταβιβάζει δηλαδή τον ψυχικό πόνο στο σώμα. Επίσης κάποια παιδιά έχουν χάσει το ρόλο που έχει ένα παιδί και λειτουργεί κάποιες φορές σαν ενήλικας φροντίζοντας άλλα παιδιά, είτε παλινδρομεί σε βρεφικές ηλικίες π.χ. πιπιλίζοντας τον αντίχειρα. Ακόμη τα παιδιά που έχουν βιώσει σεξουαλική κακοποίηση γνωρίζουν πράγματα σεξουαλικής φύσης που γνωρίζει ένας ενήλικας, έχει δυσκολία στο περπάτημα, καταβάλει προσπάθειες ώστε να αποφύγει ένα συγκεκριμένο άτομο. Τα παιδιά που βιώνουν σωματική κακοποίηση ζουν μονίμως με έναν φόβο, δε ξέρουν πότε ο γονέας θα βγει πάλι από τα όριά του και το παιδί φοβάται ακόμα και την ίδια του την συμπεριφορά μήπως πυροδοτήσει τον γονιό του και προκληθεί πάλι επίθεση. Επίσης πολλοί κακοποιητικοί γονείς ενεργούν με θυμό και να ασκούν έλεγχο στα παιδιά τους με αποτέλεσμα να μη μπορούν τους διδάξουν την αγάπη. Επιπλέον θεωρούν ότι με τη σωματική βλάβη έχουν υπό έλεγχο τα παιδιά τους και τα «κρατούν σε μια σειρά».

Ωστόσο η σεξουαλική κακοποίηση είναι ένα πολύπλευρο θέμα αφού τα ίδια τα παιδιά θεωρούν ότι είναι υπεύθυνα για ότι τους συμβαίνει και νιώθουν ενοχή και ντροπή. Η ίδια η ντροπή δυσκολεύει τα παιδιά να μιλήσουν θεωρώντας ότι δε θα τα πιστέψουν και ότι θα καταστραφεί η οικογένειά τους.

Εάν πιστεύετε ότι ένα παιδί κακοποιείται είναι απαραίτητο να μιλήσετε, είναι φυσιολογικό να έχετε κάποια ανησυχία και προβληματισμό πριν καταγγείλετε κακοποίηση. Θα σκέφτεστε δε θέλω να παρέμβω στην οικογένεια κάποιου άλλου, θα ξέρουν ότι ήμουν εγώ που κάλεσα και άλλες τέτοιες σκέψεις. Η κακοποίηση και η παραμέληση ενός παιδιού δεν είναι απλώς ένα οικογενειακό ζήτημα, οι συνέπειες της σιωπής είναι σίγουρα καταστροφικές για ένα παιδί.