Συμπεριφορά, Ψυχική υγεία

Τι δεν καταλαβαίνουν οι περισσότεροι για το ψυχολογικό τραύμα

Στην ιατρική, η λέξη «τραύμα» χρησιμοποιείται για να αναφερθούμε σε κάποια βλάβη που έχει υποστεί ένα σημείο του σώματος. Το ψυχολογικό τραύμα όμως λειτουργεί διαφορετικά. Αναφέρεται σε ένα γεγονός που συνέβη στο παρελθόν και δημιουργεί σημαντικές δυσκολίες και εμπόδια στο τώρα, τουλάχιστον έναν μήνα αφού συνέβη.

Τα επακόλουθα μιας τραυματικής εμπειρίας τείνουν να κυριαρχούν στη ζωή όσων υποφέρουν από διαταραχή μετατραυματικού στρες. Η έλλειψη σύνδεσης, οι αναμνήσεις που έρχονται στο μυαλό ξαφνικά, η αποφυγή, η δυσκολία στη συγκέντρωση, ο ακανόνιστος ύπνος και η υπερδιέγερση μπορεί να γίνουν τόσο ενοχλητικά που να δημιουργήσουν σημαντικές κοινωνικές, συναισθηματικές και εργασιακές δυσκολίες για τους περισσότερους (Herman, 2015).

Πολλοί πιστεύουν ότι η σοβαρότητα του ψυχολογικού τραύματος έγκειται στο τι συνέβη σε αυτόν που το υπέστη, ενώ στην πραγματικότητα έχει να κάνει περισσότερο με τον τρόπο που ο εγκέφαλος και το σώμα κατέγραψαν αυτό το γεγονός. Δεν χρειάζεται να είναι κάτι τόσο σοβαρό όσο ένας βιασμός — θα μπορούσε, για παράδειγμα, αν είσαι αθλητής, να είναι ο τρόπος που σε κοίταξε ο προπονητής μετά από ένα λάθος που έκανες στο γήπεδο.

Κάποια τραύματα είναι πιο σοβαρά από άλλα. Ίσως φαίνεται πιο εύκολο να θεραπευτεί και να ξεπεραστεί μια σωματική πληγή ή ασθένεια, ειδικά αν είναι ορατή, όπως μια γρατζουνιά, ένα σπασμένο δάχτυλο, ένας βήχας, ένα συνάχι, αλλά το τραύμα είναι πιο περίπλοκο. Όπως οι σωματικές, έτσι και οι ψυχολογικές πληγές ή τα τραύματα για να θεραπευτούν μπορεί να χρειάζονται απλώς λίγο χρόνο, χώρο και φροντίδα από έναν κοντινό μας άνθρωπο, όπως τον σύντροφο μας, τον γονιό μας, έναν συνάδελφο ή φίλο. Άλλες ψυχικές πληγές μπορεί να χρειάζονται επαγγελματική βοήθεια. Δυστυχώς, πολλοί εκφράζουν την ολέθρια άποψη ότι το σωματικό τραύμα είναι πιο πραγματικό από το ψυχολογικό. Αυτό δεν ισχύει.

Τις σωματικές πληγές, επειδή είναι πιο χειροπιαστές, είναι ευκολότερο να τις καταλάβουμε και να παραδεχτούμε ότι πονάνε σύμφωνα με την ειδική στο τραύμα Jaime Marich. Δυστυχώς, το να μην αναγνωρίζουν οι άλλοι τις ψυχολογικές μας πληγές μπορεί να κάνει χειρότερο τον πόνο, όπως όταν κάποιος ρίχνει αλάτι στην πληγή ή ξύλα στη φωτιά. Όλοι έχουμε ακούσει να μας λένε «ξέχασέ το» ή «ξεπέρασέ το» για κάτι που μας συνέβη παλιότερα και μας βασανίζει ακόμα. Αυτές οι κοινοτοπίες, παρόλο που συχνά λέγονται με τις καλύτερες προθέσεις, δεν βοηθάνε ποτέ. Αυτός που τις ακούει συνήθως ταλαιπωρείται ήδη αρκετά και κάτι τέτοιο μπορεί να τον δυσκολέψει ακόμα περισσότερο κάνοντας τον να νιώσει ότι φταίει εκείνος που υποφέρει.

Ακριβώς όπως δεν αρκεί να βάλεις όλη τη δύναμή σου για να παλέψεις ενάντια στο ρεύμα του ωκεανού, έτσι δεν αρκεί και η δύναμη της θέλησης για να αντιμετωπιστεί το ψυχολογικό τραύμα. Είναι σαν να λες σε κάποιον με σπασμένο πόδι «αδύναμο» επειδή δεν μπορεί να τρέξει. Χειροτερεύει το τραύμα που ήδη υπάρχει και προσθέτει προσβολή στον πόνο. Όσοι έχουν υποστεί τραύμα δεν υποφέρουν επειδή είναι αδύναμοι, αλλά επειδή έχουν τραυματιστεί. Η βοήθεια ή η ψυχοθεραπεία από έναν ειδικό θα ήταν σαν να βάζουμε γύψο στο σπασμένο οστό για να θεραπευτεί σωστά.

Δυστυχώς, οι περισσότεροι δεν το βλέπουν έτσι και δεν καταλαβαίνουν πώς ή γιατί το ψυχολογικό τραύμα μπορεί να επηρεάζει κάποιον πολύ καιρό μετά το τραυματικό γεγονός. Η θεραπεία του τραύματος υπάρχει σαν πεδίο εδώ και λιγότερα από 40 χρόνια. Το τραύμα δεν είχε αναγνωριστεί σαν σημαντική συναισθηματική δυσκολία έως το 1980.

Ευτυχώς όμως, το τραύμα μπορεί να θεραπευτεί, η θεραπεία δεν χρειάζεται να πάρει πολύ καιρό (πολλές θεραπείες του τραύματος όπως το EMDR είναι βραχυπρόθεσμες και πολύ αποτελεσματικές), και αυτό δεν σημαίνει πως δεν πειράζει αν κάποιος μας έκανε κακό.

Μετά από όσα μόλις διαβάσατε, υπάρχει κάτι απλό που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον πόνο σε αυτόν τον κόσμο: θα σας πρότεινα να μην υποτιμάτε το ψυχολογικό τραύμα των γύρω σας. Όταν κάποιος παίρνει το ρίσκο να σας πει για ένα γεγονός που τον πόνεσε, δείξτε περιέργεια, υποστήριξη, κατανόηση και συμπόνοια.

 

Μετάφραση- Aπόδοση: Oυρανία Παπανικολάου

Πηγή: Psychology Today