Η έννοια της ψηφιακής κοινωνίας αναφέρεται στην ικανότητα μιας μοντέρνας κοινωνίας να υιοθετήσει και να ενσωματώσει πληροφοριακές και επικοινωνιακές τεχνολογίες στο τρόπο ζωής της και σε τομείς που αφορούν το σπίτι, τη δουλειά, την εκπαίδευση και τη ψυχαγωγία. Τη σημερινή εποχή, οι ψηφιακές και τεχνολογικές καινοτομίες αναδιαμορφώνουν τη κοινωνία, την οικονομία και τη βιομηχανία με ταχύτητα πιο γρήγορη από ποτέ και που δεν μπορούμε πολλές φορές να συλλάβουμε και να κατανοήσουμε. Παραδείγματα τέτοιων καινοτομιών αποτελούν η ανάπτυξη της κινητής τηλεφωνίας, η τεχνολογία νέφους (cloud technology), τεχνολογία Big Data και Internet of Things (IoT).
Η προώθηση των καινοτόμων τεχνολογιών έχει αποτελέσει πόλο έλξης του ενδιαφέροντος τα τελευταία χρόνια. Αυτές οι ψηφιακές τεχνολογίες προσφέρουν αφάνταστες ευκαιρίες οδηγώντας στην ανάπτυξη και τη βελτίωση της ζωής των πολιτών και την αποτελεσματικότητα σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών υγείας, των μεταφορών, της ενέργειας, της γεωργίας, του λιανικού εμπορίου και της δημόσιας διοίκησης. Επίσης μπορούν να βελτιώσουν τη διαδικασία διακυβέρνησης μέσω της βοήθειας που μπορούν να προσφέρουν στους φορείς χάραξης πολιτικής προκειμένου να παίρνουν τις βέλτιστες δυνατές αποφάσεις και να εμπερικλείουν σε αυτές τους ίδιους τους πολίτες. Μάλιστα, η ανάπτυξη του διαδικτύου (internet) έχει φανεί ότι έχει σημαντικές δυνατότητες να προωθήσει τη δημοκρατία, την πολιτιστική πολυμορφία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως η ελευθερία έκφρασης και η ελευθερία της πληροφόρησης.
Η ανάπτυξη μιας ψηφιακής κοινωνίας αποτελεί ένα θέμα το οποίο αγγίζει πολλά και διαφορετικά πεδία. Παρόλο που αυτό φαίνεται να αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση που καλείται να αντιμετωπιστεί, η κύρια πρόκληση είναι να τεθούν πρώτα τα θεμέλια ανάπτυξης μιας ψηφιακής κουλτούρας στους πολίτες. Χωρίς τη δημιουργία μιας ψηφιακής κουλτούρας, ο ψηφιακός μετασχηματισμός που θα οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας ψηφιακής κοινωνίας καθίσταται μη δυνατός. Οι φορείς χάραξης πολιτικής , οι επιχειρηματίες και οι κοινωνικοί εταίροι χρειάζεται να δρουν λαμβάνοντας υπόψη αυτό το στόχο. Επομένως, δεν είναι αρκετό να δημιουργηθούν οι τεχνικές και οικονομικές προϋποθέσεις προκειμένου να δημιουργηθεί μια ψηφιακή αγορά.
Πώς μπορεί να δημιουργηθεί μια ψηφιακή κοινωνία?
Προκειμένου να επιτευχθεί μια ψηφιακή κοινωνία διαθέσιμη σε όλους πρέπει να αντιμετωπιστούν συγκεκριμένες προκλήσεις . Πρώτον, θα πρέπει να αποφευχθεί ένα κοινωνικό ψηφιακό χάσμα μεταξύ των πολιτών οι οποίοι μπορούν να έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε συνδέσεις γρήγορου και φθηνού ίντερνετ και αυτών των πολιτών οι οποίοι εμποδίζονται λόγω ελλείψεων υποδομής. Προκειμένου να υπάρχει πρόσβαση όλων των πολιτών στα μέσα μαζικής επικοινωνίας και τη πληροφόρηση θα πρέπει να διασφαλιστεί μια σύνδεση στο ίντερνετ η οποία θα είναι ανοικτή προς όλους.
Δεύτερον, χρειάζεται να προωθηθεί η ψηφιακή επίγνωση στους πολίτες. Οι πολίτες πρέπει να ενδυναμωθούν όσον αφορά το ψηφιακό αλφαβητισμό τους προκειμένου να αναπτύξουν τις απαραίτητες ικανότητες και δεξιότητες για να μπορούν να χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο προ όφελός τους και με αυτοπεποίθηση. Η έρευνα δείχνει ότι η ικανότητα χρήσης ψηφιακών εργαλείων είναι προς το παρόν πολύ άνισα κατανεμημένη. Η έλλειψη αυτής της ικανότητας θεωρείται ψυχολογικά ως εμπόδιο από τις πιο μειονεκτούσες κοινωνικές ομάδες και αντικειμενικά ως φραγμός στην κοινωνική ζωή και την ατομική ενδυνάμωση. Υπάρχει μια τέτοια διαφορά στις πρακτικές των ψηφιακά μορφωμένων, οι οποίοι μπορούν να κάνουν χρήση του πλήρους δυναμικού του διαδικτύου και των ψηφιακά περιθωριοποιημένων, οι οποίοι χρησιμοποιούν τους πόρους υπολογιστών με πολύ πιο περιορισμένο τρόπο και για λόγους κυρίως ψυχαγωγίας.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με μια στατιστική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος ‘Νέα Μέσα και Δημοσιογραφία’ το 2017, φαίνεται ότι η χώρα μας κατέχει μία από τις χαμηλότερες θέσεις όσον αφορά τη χρήση και τη πρόσβαση του διαδικτύου σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρήθηκε ότι όσον αφορά τη διαδικτυακή πρόσβαση και τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή η Ελλάδα παρόλο που ομολογουμένως υπάρχει μια αύξηση του ποσοστού χρήσης υπολογιστή από το 2007 μέχρι το 2017 στις ηλικίες 25 έως 54 ετών, αυτό το ποσοστό συνεχίζει να είναι πολύ χαμηλό σε σχέση με αυτό των υπόλοιπων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπρόσθετα, παρατηρήθηκε ότι όσο ανέβαινε η ηλικία τόσο πιο χαμηλά ήταν τα ποσοστά χρήσης του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην Ελλάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για παράδειγμα, η χρήση υπολογιστή στα άτομα 55 έως 64 ετών ήταν 49%, ενώ στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες το ποσοστό άγγιζε το 70%. Συμπερασματικά λοιπόν, παρόλο που έχει παρατηρηθεί μια αύξηση της χρήσης του ηλεκτρονικού υπολογιστή από το 2007, τα ποσοστά παραμένουν πολύ χαμηλά σε σχέση με αυτά των υπόλοιπων χωρών της Ευρώπης.
Επιπρόσθετα, χρειάζεται να ενσωματωθεί η χρήση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στο χώρο της εκπαίδευσης. Αυτή η ενσωμάτωση εκτός από τα πλεονεκτήματα που έχει για τους μαθητές, (όπως π.χ. συμβολή στον εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών, ευελιξία στην εκπαιδευτική διαδικασία, βιωματική εκπαίδευση) συμβάλλουν και στην επαφή και συμφιλίωση των μαθητών με τις νέες τεχνολογίες από μικρή ηλικία.
Τέλος, θα πρέπει να εξασφαλιστεί η προστασία της ιδιωτικότητας και της ελευθερίας της έκφρασης μέσα αλλά και έξω από τα πλαίσια του ψηφιακού περιβάλλοντος. Αυτό περιλαμβάνει προστασία δεδομένων υψηλού επιπέδου, προάσπιση του δικαιώματος στη πληροφόρηση και τέλος τη προστασία των καταναλωτών.
Συνοψίζοντας, η ανάπτυξη των καινοτόμων τεχνολογιών αποτελεί πλέον μια πραγματικότητα. Αυτές οι τεχνολογίες επηρεάζουν σχεδόν κάθε τομέα της καθημερινής μας ζωής και για αυτό θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι ως πολίτες να μπορούμε να τις διαχειριζόμαστε με στόχο τη διευκόλυνση της ποιότητας ζωής μας. Η ανάπτυξη όμως μιας ψηφιακής κοινωνίας απαιτεί πρώτα την ανάπτυξη μιας ψηφιακής κουλτούρας καθώς και τον υπερκερασμό συγκεκριμένων εμποδίων .
Ένας από τους σκοπούς του CSI Institute είναι η άμεση, έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση όλων των πολιτών. Πάντα κοντά σας για ενημέρωση και επαγρύπνηση.