Διαδικτυακός Εθισμός, Ψυχική υγεία

Ο εθισμός στο κινητό, το νέο ναρκωτικό

Από την Αλίκη Τσίκα, 

Παλαιότερα ανησυχούσαμε για τυχόν εθισμό των νέων σε ναρκωτικές ουσίες ή αλκοόλ και η κλισέ φράση της Ελληνίδας μάνας «πρόσεχε μη μπλέξεις με τα ναρκωτικά», ήταν αυτή που αντικατόπτριζε τους προβληματισμούς και τις αγωνίες των γονέων. Ψάχνανε, ανησυχούσαν, ενημέρωναν και ενημερώνονταν για να προλάβουν τον κίνδυνο του εθισμού.

Στις μέρες μας όμως ο πιο επικίνδυνος εθισμός που απειλεί τους νέους, όχι μόνο δεν προβληματίζει τόσο έντονα τους γονείς, αλλά είναι κομμάτι της καθημερινότητας όλων των οικογενειών και δεν είναι άλλος από το κινητό, που έχει γίνει κυριολεκτικά προέκταση του χεριού και όλης της ζωής των νέων, που πολλές φορές δεν υπάρχει καν έξω από τη διάδραση που γίνεται μέσα από τα κινητά.

Όπως καταδεικνύουν πρόσφατες μελέτες, ένας στους τέσσερις νέους, είναι σε τέτοιο βαθμό εξαρτημένος από τη συνεχή χρήση του κινητού τηλεφώνου, ώστε αυτή πλέον να θεωρείται από τους ειδικούς επιστήμονες ως ένδειξη εθισμού, στο βαθμό που η χρήση του αποτελεί πηγή ευχαρίστησης και ευτυχίας, ταυτόχρονα με τη συχνότητα που αυτή γίνεται και τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνει το χαρακτήρα, τις κοινωνικές επαφές και τη ζωή του ατόμου. Ο βαθμός εθισμού γίνεται πιο σαφής, όταν για κάποιο λόγο ο νέος χάσει το κινητό του ή δεν μπορεί να το χρησιμοποιήσει, οπότε μπορεί να εκδηλώσει άγχος, συμπτώματα πανικού και συμπτώματα στέρησης, κάτι που αποδεικνύει σαφώς τον ισχυρισμό περί εθιστικής χρήσης.

Οι έρευνες του Ινστιτούτου Ψυχιατρικής, Ψυχολογίας και Νευροεπιστήμης του Βασιλικού Κολλεγίου του Λονδίνου (King’s), που έγιναν με επικεφαλής τη δρα Σαμάνθα Σον, και δημοσιεύτηκαν στο βρετανικό περιοδικό ψυχιατρικής “BMC Psychiatry”, σύμφωνα με το BBC και την «Τέλεγκραφ», ανέλυσαν στοιχεία από 41 έρευνες που συνολικά αφορούσαν περίπου 42.000 νέους έως 20 ετών. Οι εννέα έρευνες είχαν γίνει στην Ευρώπη, οι δύο στις ΗΠΑ και οι υπόλοιπες στην Ασία.

Η ως άνω μελέτη επιβεβαιώνει ότι ένα σημαντικό ποσοστό των νέων (από το 10% έως το 30% ανάλογα με την κάθε μελέτη, με μέσο όρο το 23%) έχει σχέση εξάρτησης με το κινητό, και η χρήση του δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως υγιής στο πλαίσιο της επικοινωνίας, της εκπαίδευσης ή της ψυχαγωγίας. Επιπρόσθετα οι μελέτες επιβεβαιώνουν ότι οι νέοι αδυνατούν να αντιληφθούν το χρόνο που περνάνε στο κινητό τους, με αποτέλεσμα η χρήση του να γίνεται εις βάρος άλλων καθημερινών δραστηριοτήτων και να οδηγεί εν τέλει σε αντικοινωνική συμπεριφορά και απομόνωση του ατόμου, το ακριβώς αντίθετο δηλαδή από αυτό που πιστεύουν πολλοί ότι συμβαίνει όταν χρησιμοποιούμε πολύ το τηλέφωνό μας.  Η εθιστική αυτή συμπεριφορά συχνά συνδέεται με άλλα προβλήματα, όπως το άγχος, η καταθλιπτική διάθεση, η έλλειψη ύπνου και η μειωμένη απόδοση στις σπουδές του.

Οι ερευνητές τόνισαν τη σπουδαιότητα του ελέγχου της χρήσης του κινητού από τους γονείς, τόσο όσον αφορά το χρόνο που διαθέτει ένα παιδί σε αυτό, όσο και όσον αφορά στις εφαρμογές που αυτό χρησιμοποιεί. Ταυτόχρονα προτείνουν την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ενασχόληση των νέων με δραστηριότητες που δεν έχουν άμεση σχέση με την τεχνολογία, αλλά συμβάλλουν στην κοινωνικοποίηση και ταυτόχρονα στη σωματική και νοητική εγρήγορση των νέων.

Δυστυχώς οι μελέτες πάνω στις ψυχικές διαταραχές που προκαλούνται από την υπερβολική χρήση του κινητού, βρίσκονται ακόμη σε εμβρυακό στάδιο, όμως την τελευταία δεκαετία γίνονται συντονισμένες προσπάθειες από την πανεπιστημιακή κοινότητα, ώστε να αποκτήσουμε πιο εμπεριστατωμένες γνώσεις πάνω στο εν λόγω αντικείμενο.