Μορφές βίας και κακοποίησης παιδιών

Γράφει η Χριστιάνα Ευσταθίου,

Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Εγκληματολογίας

500 εκατομμύρια μέχρι και 1,5 δισεκατομμύριο παιδιά πέφτουν θύματα βίας κάθε χρόνο. Επίσης εκτιμάται ότι κάθε χρόνο τουλάχιστον 275 εκατομμύρια παιδιά σ’ όλο τον κόσμο, βιώνουν τη βία μέσα στα ίδια τους τα σπίτια. Ενώ η οικογένεια πρέπει να είναι το φυσικό περιβάλλον για την προστασία των παιδιών, το σπίτι μπορεί επίσης να είναι ένας τόπος όπου τα παιδιά δοκιμάζουν τη βία υπό μορφή πειθαρχίας.

Κύριες Μορφές Κακοποίησης Παιδιών:

ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ : Αφορά κάθε φυσική / σωματική βλάβη που υφίσταται ένα παιδί η οποία δεν οφείλεται σε ατύχημα. Μπορεί να είναι οποιοδήποτε χτύπημα (με το χέρι, με ξύλο, με ζώνη ή άλλο αντικείμενο) γροθιά, κλωτσιά, τράνταγμα, πέταγμα, μαχαίρωμα, πνίξιμο, κάψιμο ή δάγκωμα του παιδιού, ή κάθε πράξη που οδηγεί σε φυσικό τραυματισμό του παιδιού. Μπορεί να πρόκειται για μικρές μελανιές, σοβαρά κατάγματα ακόμη και θάνατο. Κάθε τραυματισμός θεωρείται κακοποίηση ανεξάρτητα από το εάν υπήρχε σκοπός να πληγωθεί το παιδί.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ / ΥΠΟΠΤΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ  :Η πιθανότητα της σωματικής κακοποίησης πρέπει να τίθεται όταν το παιδί: Έχει ανεξήγητες μελανιές, δαγκωματιές, εγκαύματα, κατάγματα, ή μαυρισμένα μάτια.  Έχει μώλωπες σε αποδρομή ή άλλα αξιοσημείωτα σημάδια μετά από μια απουσία από το σχολείο. Φαίνεται να φοβάται τους γονείς του και διαμαρτύρεται ή κλαίει όταν πλησιάζει η ώρα της επιστροφής στο σπίτι. «Μαζεύεται» όταν το πλησιάζουν ενήλικες.  Αναφέρει ότι τραυματίστηκε από κάποιον ενήλικα που το φροντίζει ή τους γονείς του.

 ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ  :Η σεξουαλική κακοποίηση είναι μέρος όλων των ορισμών παιδικής κακοποίησης. Περιλαμβάνει πράξεις ενός γονιού ή ενήλικου που φροντίζει το παιδί, οποιουδήποτε τύπου επαφή ενός ενηλίκου με ένα παιδί με στόχο τη σεξουαλική ικανοποίηση του ενηλίκου, ο οποίος έχει πάντα την αποκλειστική ευθύνη γιατί τα παιδιά δεν είναι δυνατόν να συγκατατεθούν σε οποιαδήποτε τέτοια ενέργεια. Τέτοιες ενέργειες είναι η θωπεία (χάιδεμα) στα γεννητικά όργανα ενός παιδιού, η διείσδυση με οποιονδήποτε τρόπο στο στόμα, τα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό του παιδιού, ο αιμομικτικός βιασμός, ο σοδομισμός, η παιδεραστία, η έκθεση γυμνών μερών του σώματος – προσβολή της δημοσίας αιδούς. Περιλαμβάνει τέλος το βιασμό, την ασέλγεια , την παρενόχληση και κάθε μορφή σεξουαλικής εκμετάλλευσης των παιδιών.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ / ΥΠΟΠΤΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ :Η πιθανότητα της σεξουαλικής κακοποίησης πρέπει να τίθεται όταν το παιδί:  Δυσκολεύεται να περπατήσει ή να καθίσει.  Ξαφνικά αρνείται να αλλάξει για το μάθημα της γυμναστικής ή να συμμετάσχει σε φυσικές δραστηριότητες.  Αναφέρει εφιάλτες ή νυχτερινή ενούρηση.  Παρουσιάζει αιφνίδια μεταβολή της όρεξης.  Επιδεικνύει αλλόκοτη, εξεζητημένη, ή ασυνήθιστη σεξουαλική επίγνωση ή συμπεριφορά.

ΠΑΡΑΜΕΛΗΣΗ :Ορίζεται ως η αδυναμία κάλυψης των βασικών αναγκών του παιδιού. Μπορεί να είναι: Φυσική (στέρηση επαρκούς τροφής, ρουχισμού, καταφυγίου, επίβλεψης ή ιατρικής φροντίδας) η οποία μπορεί να οφείλεται σε οικονομική ανέχεια ή να μην υπάρχει προφανές οικονομικό πρόβλημα. Η δεύτερη περίπτωση αποτελεί σαφή παραμέληση. Ιατρική (αδυναμία παροχής απαραίτητης φροντίδας για τη σωματική και την ψυχική υγεία). Εκπαιδευτική (αδυναμία παροχής εκπαίδευσης / μόρφωσης ή κάλυψης ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών). Συναισθηματική (αδιαφορία για τις συναισθηματικές ανάγκες ενός παιδιού όπως η αγάπη, η ασφάλεια και το αίσθημα αξίας, αδυναμία παροχής ψυχολογικής φροντίδας, ή για συνήθειες όπως η χρήση οινοπνεύματος ή άλλων ουσιών).

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ / ΥΠΟΠΤΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ: Η πιθανότητα της παραμέλησης πρέπει να τίθεται όταν το παιδί:  Απουσιάζει συχνά από το σχολείο.  Ζητιανεύει ή κλέβει φαγητό ή χρήματα.  Δεν τυγχάνει της απαραίτητης ιατρικής ή οδοντιατρικής φροντίδας, εμβολιασμών, ή γυαλιών οράσεως.  Είναι συνεχώς βρώμικο και δύσοσμο.  Δεν έχει αρκετά ρούχα κατάλληλα για τις καιρικές συνθήκες.  Κάνει χρήση οινοπνεύματος ή άλλων ουσιών (ναρκωτικών).  Δηλώνει ότι δεν υπάρχει κάποιος στο σπίτι για να το φροντίσει.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ :Σημαίνει κάθε «τραυματισμό της ψυχολογικής υπόστασης και της συναισθηματικής σταθερότητας του παιδιού όπως αυτός τεκμηριώνεται από μια εμφανή και ουσιαστική αλλαγή στη συμπεριφορά, τη συναισθηματική ανταπόκριση, ή την επίγνωση» ή ο οποίος φαίνεται / εκδηλώνεται ως «άγχος, κατάθλιψη, απόσυρση ή επιθετική συμπεριφορά).

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ / ΥΠΟΠΤΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ: Η πιθανότητα συναισθηματικής κακομεταχείρισης πρέπει να τίθεται όταν το παιδί:  Εκδηλώνει ακραίες συμπεριφορές, όπως υπερβολικά υποχωρητική ή απαιτητική συμπεριφορά, υπερβολική παθητικότητα, ή επιθετικότητα.  Εκδηλώνει συμπεριφορές «μεγαλίστικες» (κάνει το «γονιό» σε άλλα παιδιά) ή «παιδιαρίστικες» (ρυθμικές κινήσεις ή χτύπημα του κεφαλιού).  Παρουσιάζει καθυστέρηση της σωματικής ή της συναισθηματικής του ανάπτυξης.  Έχει κάνει απόπειρα αυτοκτονίας.  Αναφέρει έλλειψη συνδέσμου με τους γονείς/ το γονιό.