Ψυχική υγεία

Μα κανείς δε με σέβεται;

Από την Ελένη Ατσάρου, 

Ο σεβασμός λένε είναι κάτι που κερδίζεται, δεν μπορείς ούτε να τον εξαναγκάσεις, ούτε να τον εκλιπαρήσεις και φυσικά δεν είναι δυνατόν να δημιουργηθεί όταν μεταξύ των δύο πλευρών δεν υπάρχει εμπιστοσύνη. Για να υπάρξει εμπιστοσύνη όμως χρειάζεται απαραιτήτως χρόνος και φυσικά δεν θα πρέπει καμία από τις δύο πλευρές να βιάσει τα πράγματα προσπαθώντας να επιταχύνει τις εξελίξεις. Στο διαδικτυακό περιβάλλον οι εξελίξεις ούτως ή άλλως ακολουθούν διαφορετικούς ρυθμούς καθώς οι έννοιες του χώρου και του χρόνου είναι ρευστές. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση όμως οι χρήστες του διαδικτύου έχουν μια σχετική, όχι απόλυτη, εμπιστοσύνη στην ιστοσελίδα που επισκέπτονται ή στο μέσο που χρησιμοποιούν για να συνομιλήσουν μεταξύ τους.

Στην περίπτωση όμως κάποιων μέσων κοινωνικής δικτύωσης (social media) οι κινήσεις που γίνονται δε βοηθούν στην εδραίωση αυτής της εμπιστοσύνης με αποτέλεσμα να πλήττεται η αξιοπιστία και των υπολοίπων μέσων αυτού του είδους. Ένας τρόπος με τον οποίο συνήθως η αξιοπιστία των συγκεκριμένων μέσων πλήττεται είναι η παραβίαση των προσωπικών δεδομένων του κάθε χρήστη. Κάτι που έχει αρχίσει να εξαπλώνεται σαν μόδα ή σαν ιός, αναλόγως την οπτική. Μόλις στα μέσα του μηνός η εταιρεία Twitter δέχθηκε ένα σημαντικό πλήγμα εξαιτίας της εφαρμογής Grindr.

Η συγκεκριμένη εφαρμογή βοηθούσε τους χρήστες της να κανονίσουν να βγουν ραντεβού με άλλους χρήστες αυτής. Όμως για να μπορούσε να γίνεται αυτή η διαδικασία ήταν απαραίτητα κάποια προσωπικά στοιχεία των χρηστών. Τα δεδομένα αυτά όμως σύμφωνα με καταγγελίες που έγιναν διατέθηκαν σε διαφημιστές εν αγνοία των χρηστών και δίχως να φαίνεται πως υπήρχε ξεκάθαρο ενδιαφέρον από την πλευρά της εταιρείας για τη διασφάλιση αυτών των δεδομένων. Η αντίδραση της εταιρείας Twitter ωστόσο ήταν να καταργήσει τη συγκεκριμένη εφαρμογή σε μια προσπάθεια να σταματήσει τη διαρροή των στοιχείων που είχαν καταχωρήσει οι χρήστες της.

Για άλλη μια φορά, όπως φαίνεται τα προσωπικά δεδομένα ενός χρήστη είναι πολύτιμα, τα ζητούν και προσπαθούν να τα αποκτήσουν όλοι, όμως ο ίδιος ο κάτοχός τους δεν έχει την ίδια αξία, με αποτέλεσμα να φαίνεται πως οι εταιρείες που έχουν δημιουργήσει μέσα κοινωνικής δικτύωσης δε τον σέβονται αρκετά ώστε να προφυλάξουν τα προσωπικά του δεδομένα από τυχόν διαρροές. Διαφορετικά κάθε φορά που θα ήθελε μια εταιρεία τα προσωπικά του δεδομένα θα τον ενημέρωνε και θα ζητούσε από τον ίδιο τα προσωπικά του δεδομένα γνωστοποιώντας του τον τρόπο χρήσης τους και συνεπώς το λόγο για τον οποίο του τα ζητάει.

Αυτό το περιστατικό συμβαίνει και σε μια περίοδο που τα προσωπικά δεδομένα προσπαθούν όλο και περισσότερο να προστατευθούν μέσα από τη δημιουργία καινούριων νομικών πλαισίων, ειδικά από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όταν όμως προκύπτουν τέτοια περιστατικά γίνεται ξεκάθαρο πως το νομικό πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί έχει ακόμη κάποια περιθώρια βελτίωσης. Όμως δεν είναι ούτε σωστό, ούτε εφικτό να επαναπαύεται κάποιος στην προστασία που του προσφέρουν τρίτοι για τα προσωπικά του δεδομένα. Για το λόγο αυτό είναι καλύτερα και εμείς οι ίδιοι να προσπαθούμε να διαφυλάξουμε τα προσωπικά μας δεδομένα καθώς τις περισσότερες φορές οι λόγοι για τους οποίους μας τα ζητάνε είναι προκειμένου να μπορέσουν να δημιουργηθούν ή να προωθηθούν διαφημίσεις που θα ταιριάζουν στις προσωπικές μας προτιμήσεις.

Οι εταιρείες που έχουν δημιουργήσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν δημιουργήσει μια πολιτική που ακολουθείται για τα προσωπικά δεδομένα και πάνω σε αυτό στηρίζονται προκειμένου να μπορέσουν να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους κάθε φορά που προσπαθούν με οποιονδήποτε τρόπο να αποκτήσουν πρόσβαση στα προσωπικά μας δεδομένα. Από αυτή την άποψη είναι μια καλή κίνηση προκειμένου να προστατευθεί η εταιρεία. Όμως ο ίδιος ο χρήστης από τη στιγμή που η πολιτική αυτή αναφέρεται σε ένα τεράστιο κείμενο για διάφορους προσωπικούς λόγους δεν διαβάζει συνήθως αυτή την πολιτική με αποτέλεσμα να μη γνωρίζει πλήρως και ξεκάθαρα ποιά είναι αυτή η πολιτική που ακολουθείται.

Ένα μέτρο προστασίας των προσωπικών δεδομένων που έχει δημιουργηθεί και εφαρμοστεί είναι η δημιουργία μηχανισμών ελέγχου των δεδομένων που θα εμφανίζονται στον κάθε χρήστη. Με αυτό τον τρόπο εκείνος έχει τη δυνατότητα να επιλέξει ποιός θα μπορεί να τα βλέπει αναλόγως κάθε φορά των επιλογών που κάνει. Ακόμη κι έτσι όμως, ενώ φαίνεται πως σε αυτές τις περιπτώσεις ο χρήστης γίνεται σεβαστός και επικρατεί η αντίληψη πως τα προσωπικά του δεδομένα είναι δικά του και θα μπορεί να τα μοιράζεται αποκλειστικά και μόνο με όσους επιθυμεί, σε ποιο βαθμό μπορεί να προστατεύσει ένας χρήστης πραγματικά τα προσωπικά του δεδομένα;

Έτσι έρχεται ένα άλλο ερώτημα στην επιφάνεια που λέει: ποιος θα πρέπει τελικά να αναλάβει δράση για τη διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων, ο χρήστης του διαδικτύου ή κάποιος μηχανισμός ελέγχου; Συνεπώς πώς θα κερδίσει ο χρήστης του διαδικτύου το σεβασμό σχετικά με τα προσωπικά του δεδομένα μέσα σε ένα περιβάλλον όπου τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν κατορθώσει να εισχωρήσουν σε τόσο μεγάλο βαθμό στην καθημερινή μας ζωή;

 

Με πληροφορίες από The Guardian