Ψυχική υγεία

Η τοξική θετικότητα

Από την Καλλιόπη Ιωάννου,

Όταν  έχασα τη γιαγιά μου, φίλοι και γνωστοί με κατέκλησαν με μηνύματα, κλήσεις emails και δια ζώσης συζητήσεις. Όποιος με συναντούσε ήταν παραπάνω από πρόθυμος να μου απευθύνει την εξής ατάκα: «Σκέψου θετικά».  «Όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο», «θα περάσει»,  μου έλεγαν.

Αλλά ο πόνος δεν πέρασε, ούτε οι αναμνήσεις της γυναίκας που για εμένα ήταν δεύτερη μητέρα. Το κρεβάτι, το οποίο άλλοτε γέμιζε από γέλια και χαρές λόγω του αστείρευτου χιούμορ της, το κρεβάτι που μου εξιστορούσε όσα είχε ζήσει στην προσπάθεία της να κλέψω λίγο από τη δυναμικότητά της και τις εμπειρίες της, παρέμενε για πάντα εκεί και σταδιακά μετατρεπόταν στον χειρότερό μου εφιάλτη, στον τόπο εκείνο που φιλοξένησε όλους τους πόνους της και για τελευταία φορά έκλεισε τα μάτια της.

«Ήταν μεγάλος άνθρωπος, έπρεπε να φύγει», «πρέπει να σκέφτεσαι θετικά, ξεκίνα ένα χόμπι για να ξεχνιέσαι», συνέχιζαν να μου λένε. Έπρεπε, τι θα πει έπρεπε; Ποιος ορίζει τι πρέπει και τι όχι; Kαι τι σημασία έχει η ηλικία του ανθρώπου που χάνεται; H απώλεια είναι απώλεια. Δεν μπορείς να λες σε κάποιον που θρηνεί να σκέφτεται θετικά. Τότε ήταν τελικά που λύγισα και ζήτησα σε όλους αυτούς τους ανθρώπους να φύγουν.

Ξέρω καλά ότι όλα αυτά ήταν με καλή πρόθεση.Όσοι προσπαθούν να μας προσφέρουν ενθάρρυνση το κάνουν από ενδιαφέρον. Γνωρίζω επίσης ότι έκανα το ίδιο πράγμα όλα αυτά τα χρόνια, τονίζοντας στους αγαπημένους μου που περνούν κάθε είδους δυσκολία να προσπαθούν να παραμείνουν δυνατοί και ότι όλα θα γίνουν καλύτερα.

Ωστόσο, η αδιάκοπη προσκόλληση και επιμονή στη θετικότητα, ή αλλιώς η «τυρρανία της επιτακτικής χαράς», δεν είναι απλά αναποτελεσματική αλλά και επιβλαβής, όπως έχει δείξει η έρευνα.

Μια μελέτη του 2012 διαπίστωσε ότι η ενθάρρυνση των ανθρώπων να απομακρύνουν τα αρνητικά συναισθήματά τους έχει συχνά το αντίθετο αποτέλεσμα, κάνοντάς τους να αισθάνονται ακόμα πιο άσχημα επειδή αισθάνονται άσχημα.

Μια μελέτη του 2005 διαπίστωσε ότι η συνεχής εστίαση στο θετικό κατά την περίοδο άγχους – αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν “αποφυγή” – αύξησε τον κίνδυνο καταθλιπτικών συμπτωμάτων αργότερα.

Η εμμονή στη θετικότητα μπορεί επίσης να καταστρέψει και τις διαπροσωπικές σχέσεις του ατόμου. Με το αναζητάμε συνεχώς ανθρώπους που εκπέμπουν μόνο θετικά vibes, το μόνο σίγουρο είναι ότι οι δεσμοί που επισυνάπτουμε με τους άλλους είναι επιφανειακοί.  Οι σχέσεις μετατρέπονται σε θεατρικές παραστάσεις ευτυχίας. Δύσκολες συζητήσεις, στιγμές αδυναμίας μπαίνουν κάτω από το τραπέζι. Έτσι οι άνθρωποι επιλέγουν να παραμένουν μόνοι τους αντί να αναζητήσουν υποστήριξη.

Τα συναισθήματα που δεν μας αρέσουν δεν είναι εχθροί μας και δεν υπάρχει καμία έρευνα που να καταδεικνύει ότι η αναγνώριση και η αποδοχή τους χειροτερεύει την κατάστασή μας. Αντιθέτως, υπάρχουν έρευνες που υποστηρίζουν ότι εκείνοι που δεν έχουν λάβει την απαραίτητη υποστήριξη από το οικείο περιβάλλον τους τείνουν να γίνονται χειρότερα.

Τι μπορείτε λοιπόν να κάνετε κάθε φορά που ένα δικό σας άτομο υποφέρει;

H απάντηση είναι εξαιρετικά απλή:

  • Nα είστε σε θέση να αναγνωρίζετε πώς αντιδρά στην υποστήριξη που παρέχετε
  • Σκεφτείτε τι ακριβώς φαίνεται να χρειάζεται τη δεδομένη στιγμή
  • Κάντε ερωτήσεις (ανοικτού τύπου) που θα τον/την βοηθήσουν να μιλήσουν για όσα αισθάνεται