Μη κατηγοριοποιημένο

Ενοχές: Ένα επώδυνο συναίσθημα με βαρύ ψυχικό φορτίο

Από την Πόλυ Κεφάλα,

Η ενσυναίσθηση είναι μία κατάσταση όπου κάποιος μπαίνει στη θέση του άλλου και παίρνει το πρόβλημα σαν δικό του, οπότε βοηθάει κάποιον και ανταποκρίνεται καλύτερα στις δυσκολίες που ο ίδιος αντιμετωπίζει. Αυτός ο τρόπος βοήθειας είναι ναι μεν έντονος βιωματικά αλλά όχι βασανιστικός για κάποιον που θέλει να προσφέρει βοήθεια. Τι συμβαίνει όμως όταν κάποιος αγωνίζεται καθημερινά να προσφέρει ευχαρίστηση με όποιον τρόπο μπορεί στους ανθρώπους που επιθυμεί; Γιατί επιμένουν τόσο να βοηθούν με όποιο κόστος; 

Πολλοί από εμάς έχουμε συναντήσει άτομα τα οποία παραμεριζουν τα θέλω τους και τις δικές τους ανάγκες με σκοπό να ευχαριστήσουν και να προσφέρουν τα πάντα στους άλλους, αυτό συμβαίνει γιατί τα συγκεκριμένα άτομα έχουν την ανάγκη να “θυσιαστούν” και να δώσουν τα πάντα για να μην βιώσουν την απόρριψη και ξυπνήσουν συναισθήματα ενοχικα που κουβαλουν από τις πρώιμες εμπειρίες κοινώς, την παιδική ηλικία. Στην ουσία τα άτομα αυτά πιέζονται στο να προσφέρουν συνεχώς όμως η ίδια τους η ψυχική κατάσταση τους “αναγκάζει” να προβούν σε συμπεριφορές τέτοιες ώστε τα δυσφορικα συναισθηματα να μειωθούν και να μην βιώσουν την απόρριψη και την ενοχή που βίωσαν στην τότε παιδική ηλικία. Για εμάς τους ψυχολόγους η ενοχή σαν συναίσθημα κρύβει μέσα θυμό, άγχος και φόβο. Η ενοχή διαμορφώνεται στην παιδική ηλικία είτε από επικριτική γονεικη φωνή είτε από λάθος επιβολή συμμόρφωσης σε λάθος συμπεριφορές είτε από ανασφαλή δεσμό. Σκεφτείτε έναν γονιό ο οποίος φωνάζει στο παιδί του για κάτι που έκανε και του αναφέρει και άλλα που έγιναν στο παρελθόν λέγοντας του “τώρα που θα έρθει ο μπαμπάς σου ή η μαμά σου θα δεις τι θα γίνει”, το παιδί όμως μέχρι να κατανοήσει το λάθος του και να τιμωρηθεί μετά, έχει ξεχάσει τι έχει συμβεί και η τακτική αυτή δημιουργεί ενοχικα παιδιά. Επίσης γονείς που δεν είναι ευχαριστημένοι με τίποτα από αυτά που κάνουν τα παιδιά τους και μπαίνουν στη διαδικασία να τα συγκρίνουν με άλλα συνομήλικο, επειδή οι ίδιοι έχουν πιο υψηλές προσδοκίες, πάλι γαλουχουν ενοχικα συναισθήματα. Όταν φέρεσαι έτσι στο παιδί σου μια ζωή θα μάχεται και θα αγωνίζεται να μην βιώσει την απόρριψη που βιώνει από εσένα, έτσι τα ίδια τα παιδιά βιώνουν ματαιότητα και φόβο, ότι τίποτα δεν κάνουν σωστό, και αφού για εμένα όλος μου ο κόσμος είναι η μαμά και ο μπαμπάς μεγαλώνοντας για να μην βιώσω κάτι παρόμοιο θα κάνω υπεραπληρωση και θα μάχομαι για τους άλλους, αφού μόνο έτσι θα αξίζω… 

Ο ενοχικός άνθρωπος λοιπόν κάνει τα πάντα για τους άλλους και τίποτα για τον εαυτό του, αφού θεωρεί ότι δεν αξίζει τίποτα, ότι τίποτα δεν κάνει σωστά αφού οι ίδιοι οι γονείς του πότε δεν τον επιβράβευσαν, δεν τέθηκαν υγιή όρια και υπήρχε επίκριση. Αυτά και μόνο δημιουργούν καταπιεσμένα συναισθήματα και μη έκφραση στα θέλω, οπότε στην πορεία της ζωής και στην ενήλικη ζωή το άτομο κάνει αποφυγή στα δικά του θέλω για να μην γίνει αναβίωση παιδικών τραυμάτων. 

Εάν θεωρείς ότι έχεις στοιχεία ενοχής και δε θες να αναπαράγεις το ίδιο μοτίβο και στα παιδιά σου, ζητά βοήθεια από έναν ειδικό ώστε να κατανοήσεις καλύτερα τον εαυτό σου και να μάθεις τα αίτια. Μην βασανίζεσαι από ερινύες.