Συμπεριφορά

Αποσύνδεση, απεξάρτηση, απελευθέρωση, μέλλον

Από την Ελένη Ατσάρου,

Κάθε άνθρωπος, ειδικά τις γιορτινές μέρες μπορεί να νοιώσει έντονα το αίσθημα της μοναξιάς και της νοσταλγίας καταλήγοντας να αναζητήσει τη συντροφικότητα σε μέρη που δεν έχουν να του προσφέρουν κάτι πραγματικό. Ένα τέτοιο περιβάλλον είναι κάποιες φορές τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στα οποία αποφασίζει να στραφεί αντί να σηκώσει το τηλέφωνο και να κλείσει ένα ραντεβού με κάποιο/α φίλο/η ή έστω ένα γνωστό του πρόσωπο που μπορεί κι εκείνο να μην έχει κανονίσει κάτι. Τα τελευταία χρόνια η διαπροσωπική επαφή γίνεται όλο και λιγότερη με αποτέλεσμα η επικοινωνία να έχει περάσει ως επί το πλείστον στον ψηφιακό κόσμο.

Την τελευταία δεκαετία ειδικά ο κόσμος έχει αλλάξει τρομερά και δυστυχώς όχι προς το καλύτερο καθώς όλοι γνωρίζουν μια διαφορετική πτυχή του κόσμου, μαθαίνουν για έναν άνθρωπο εκείνα που αποφασίζει να τους προωθήσει ένας συγκεκριμένος αλγόριθμος αντί να ρωτήσουν το ίδιο το άτομο σχετικά με τις συνήθειες του, τα πιστεύω του, τη γνώμη του και γενικώς τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του. Δέκα χρόνια πριν λειτουργούσαμε περισσότερο σαν άνθρωποι που προσπαθούσαν να γνωρίσουν οι ίδιοι τους γύρω τους, με προσοχή και κάποια επιφύλαξη στην αρχή, όμως σταδιακά αρχίζαμε να κατανοούμε τον κόσμο γύρω μας και τους ανθρώπους που τον αποτελούν. Γνωρίζαμε πραγματικά τους γύρω μας, δεν ξέραμε απλώς την ύπαρξή τους.

Μαθαίναμε ποιους μπορούσαμε να εμπιστευτούμε, με ποιούς μπορούσαμε να μοιραστούμε τους προβληματισμούς μας, τα καρδιοχτύπια μας, τις αγωνίες και τις χαρές μας. Ήμασταν πιο ανθρώπινοι και δεκτικοί ακόμη και στα αρνητικά συναισθήματα όπως είναι η προδοσία και η απόρριψη. Τώρα πια με τον ψηφιακό κόσμο να έχει πάρει τα πάνω του και να μην έχει παρά ελάχιστα όρια, που σταδιακά κι αυτά καταργούνται, μαθαίνουμε πώς είναι τα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη, οι τρικλοποδιές και οι επιφανειακές φιλίες αφού ελάχιστα περνάνε στην πραγματική ζωή και βλέπουμε τον πραγματικό τους αντίκτυπο, ενώ όσων αφορά τα θετικά στοιχεία του διαδικτύου λίγα είναι εκείνα που κατορθώνουν να ανθίσουν υπό το φως της πραγματικότητας.

Η διαστρεβλωμένη πραγματικότητα μας έχει κερδίσει κι έχει κατορθώσει να εκτοπίσει την αλήθεια, τα συναισθήματα και τη δεκτικότητα απέναντι στο διαφορετικό και το άγνωστο. Μάθαμε να πιστεύουμε στα τέρατα που οι ίδιοι δημιουργούμε με τη φαντασία μας και να δεχόμαστε αδιαμαρτύρητα πολλά πράγματα, δίχως να τα εξετάσουμε τις περισσότερες φορές σε βάθος ή να τα συζητήσουμε με τους γύρω μας. Έστω για να ακούσουμε τη γνώμη τους κι ας μη την ασπαστούμε. Εξάλλου το σημαντικό δεν είναι να ασπαστείς τη γνώμη του άλλου, αλλά να την ακούσεις, να τη λάβεις υπόψη σου και να την αφήσεις να υπάρχει σε μια γωνιά του μυαλού σου.

Η τελευταία δεκαετία που ολοκλήρωσε τον κύκλο της πριν από λίγες μέρες αποτελεί μια ξέφρενη κούρσα προς το σχηματισμό μιας συγκεκριμένης άποψης, ενός συγκεκριμένου τρόπου σκέψης που τοποθετεί στεγανά, δεν αφήνει την προσωπικότητα να αναπτυχθεί. Αντί να χρησιμοποιηθεί διδακτικά και ως ένα αναμνηστικό του παρελθόντος που μας βοηθάει να θυμηθούμε τις παλιές καλές στιγμές και να προσπαθήσουμε να τις επαναλάβουμε, αλλά και να αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος η υπάρχουσα τεχνολογία έχει καταλήξει να είναι ο καθοδηγητής της συμπεριφοράς μας σε διάφορα θέματα.

Ελάχιστοι άνθρωποι πλέον στρέφονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκειμένου να μπορέσουν να θυμηθούν τι έκαναν στο παρελθόν και να αξιοποιήσουν με θετικό τρόπο το υλικό που δημιούργησαν οι ίδιοι. Ένα υλικό που τις περισσότερες φορές στρέφεται γύρω από το ίδιο το άτομο – χρήστη και κάτοχο του λογαριασμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ελάχιστα έως καθόλου στην ομάδα των ανθρώπων που είναι γύρω του και αποτελούν κομμάτι της ζωής του καθημερινά ή περιστασιακά σε μικρό ή μεγάλο βαθμό.

Ο άνθρωπος ως μονάδα τοποθετείται στο κέντρο, όμως ποτέ καμία κοινωνία δε δημιουργήθηκε επειδή τοποθέτησε στο επίκεντρό της έναν μόνο άνθρωπο. Η ομάδα, ακόμη και η πιο μικρή, είναι εκείνη που κατόρθωσε να δημιουργήσει τις σημερινές κοινωνίες, να γίνει η αφορμή για τη δημιουργία λαμπρών πολιτισμών που κατόρθωσαν να κερδίσουν το χρόνο και να αφήσουν το σημάδι τους. Για να μπορέσει να συνεχίσει να αναπτύσσεται η κοινωνία και να παραμείνει ζωντανή θα πρέπει να γίνει μια ριζική αλλαγή. Σε μερικές περιπτώσεις όμως οι προσπάθειες για αλλαγή την τελευταία δεκαετία έγιναν με πολύ ακραίο τρόπο καθώς αυξήθηκαν τα περιστατικά βίας στα οποία έχασαν τη ζωή τους πάρα πολλοί άνθρωποι.

Η χρήση ακραίων λύσεων δεν αποτελεί τη λύση στο πρόβλημα καθώς η αποκοπή από το συναίσθημα και από το σύνολο της κοινωνίας μπορεί να αλλάξει αποκλειστικά και μόνο με την αλλαγή της νοοτροπίας που έχουμε εμείς οι ίδιοι ως πολίτες, ως χρήστες του διαδικτύου και ως άνθρωποι. Η επαναφορά του δεσμού ανάμεσα στο συναίσθημα, το μυαλό και τη λογική αποτελεί μια ανάγκη για όλους μας προκειμένου να μπορέσουμε να κατορθώσουμε να αλλάξουμε την πορεία που μόνοι μας χαράξαμε προς την ατομικότητα, τη μοναξιά και το φόβο.

 

Με πληροφορίες από The Guardian